Í Morgunblaðinu í dag, 19. júlí, er haft eftir Ingibjörgu Sólrúnu Gísladóttur utanríkisráðherra, sem er stödd í Ísrael – eða líklega Palestínu þegar þetta er skrifað, að nú sé að opnast glufa til samninga milli Ísraels og Palestínu og mikill vilji sé til þess að finna aðila sem geti haft milligöngu. Blaðið hefur eftir ráðherranum: „Ég hef heyrt í dag hjá fulltrúum þeirra sem sitja á ísraelska þinginu að þeir telja að Ísland geti haft hlutverki að gegna ef að við raunverulega viljum og setjum okkur inn í mál og sýnum áhuga. Og þá ekki síst vegna þess – sem er náttúrlega kannski dálítið merkilegt – að við stöndum utan við allar stórar valdablokkir.“

Já. Þetta er óneitanlega merkilegt, að við stöndum utan við allar stórar valdablokkir. Nú veit ég ekki hvort þetta er meining utanríkisráðherra Íslands eða hvort hún er bara að vitna til orða ísraelskra ráðamanna. En óneitanlega er Ísland aðili að Atlantshafsbandalaginu, NATO, hernaðarbandalagi ríkja í Evrópu og Norður-Ameríku undir forystu Bandaríkjanna. Á árum kaldastríðins voru tvær meginvaldablokkir í heiminum sem kristölluðust í NATO og Varsjárbandalaginu. NATO hefur haldið áfram að vera valdablokk þótt hin blokkin hafi breyst og veikst. En það er til marks um að þessar blokkir eru enn til að milli Bandaríkjanna og NATO annars vegar og Rússlands hins vegar hefur verið vaxandi spenna á undanförnum misserum. Valdablokkin Bandaríkin/NATO hefur allt frá lokum kalda stríðsins verið í átökum við ríki sem ekki hafa viljað gangast undir forræði eða inn á hugmyndafræði hennar. NATO gerði innrás í Júgóslavíu árið 1999 og Bandaríkin réðust inn í Írak árið 1991 og aftur árið 2003 og inn í Afganistan árið 2001. NATO hefur verið með herlið og starfsemi bæði í Írak, Afganistan og Júgóslavíu. Vissulega voru mikilvæg NATO-ríki eins og Þýskaland og Frakkland andvíg innrásinni í Írak 2003 en Ísland studdi hana og tók sér þannig stöðu með valdbokkinni innan valdablokkarinnar, Bandaríkjunum og Bretlandi. NATO byggist á ákveðnum hugmyndafræðilegum grundvelli, hugmyndafræði sem hefur verið tekist á um og er enn tekist á um. Það er líka rétt að hafa í huga að NATO hefur á undanförnum árum verið að taka upp æ meiri samskipti við Ísrael (sjá nánar).

Ísland er vissulega fámennasta ríkið í NATO og hefur þá sérstöðu að hafa engan her þótt bandarískar herstöðvar hafi verið hér til skamms tíma. Þessi sérstaða hefur skapað Íslandi meiri hlutleysis- og friðarímynd en við eigum skilið. Og það er kannski ekki óeðlilegt að ráðamenn í Ísrael kjósi að horfa framhjá því að hinn nýi bandamaður, NATO, sé valdablokk, eða að náið samband Íslands og helsta stuðningsríkis Ísraels, Bandaríkjanna, skipi Íslandi í einhverja valdablokk. Það er hins vegar ekki víst að allir í hinum arabíska heimi líti jafn létt framhjá því. Þar vita kannski sumir að Ísland og Ísrael eru í raun í sömu valdablokkinni. Það er því óskandi að utanríkisráðherra Íslands detti ekki ofan í einhverja óskhyggju um að Ísland geti verið í senn aðili að NATO og utan allra valdablokka.

Ef Íslendingar segðu sig úr NATO og hættu hverskyns þátttöku í hernaðarbrölti, þá væri eðlilegt að litið yrði til þess að Ísland hefði hlutverki að gegna við lausn alþjóðlegra deilumála. Það væri óskandi að utanríkisráðherra Íslands sæi það ljós. Það er kannski borin von að slíkt skref verði stigð af stjórn sem Sjálfstæðisflokkurinn á aðild að, en horfum til þess að önnur stjórn taki við og stigi skrefið. Ef núverandi utanríkisráðherra lætur ekki blekkja sig með fagurgala, þá gæti hún jafnvel verið utanríkisráðherra í ríkisstjórn sem tæki slíkt heillaskref.

Einar Ólafsson

Eftirfarandi grein birtist á vefritinu ogmundur.is 14. júlí.

Eina skynsamlega skýringin sem ég hef heyrt á því að ríkisstjórnin skuli hafa sett bráðabirgðalög um notkun raflagna og raffanga til að þurfa ekki að breyta rafmagnskerfinu í herstöðinni fyrrverandi í Keflavík, er sú að enn blundi í brjósti ríkisstjórnarinnar sú von að Kaninn snúi aftur! Það var með ólíkindum að lesa um það í fréttum að ríkistjórnin sjái tilefni til að setja bráðabirgðalög, svo Íslendingar geti búið í óíbúðarhæfu húsnæði. Raflagnir standast ekki íslenskar eða evrópskar kröfur. Rökin eru: ,,Það er viðamikið verkefni og mun hafa mikinn kostnað í för með sér.” Eitt slys gerir þennan sparnað að engu.

Hætturnar er m.a. eftirfarandi:

Frá mínum sjónarhóli er þetta jafnvitlaust og leyfa vinstri umferð í Keflavík, ef þangað flyttu 300 Bretar.

Að breyta 300 íbúðum í íbúðarhæft húsnæði er að mínu mati ekki viðamikið verkefni eða kostnaðarsamt. Vissulega verkefni en kostar ekki meira en mánaðarlaun nokkurra bankastjóra. Röskir rafiðnaðarmenn myndu rusla þessu upp á nokkrum mánuðum.

Að lokum ef ríkistjórnin sér ástæðu til að setja bráðabirgðalög af svo litlu tilefni, á hverju getum við þá átt von?

Rúnar Sveinbjörnsson, rafvirki

p.s.
Úr Stjórnarskrá Íslands:

rs

Baldvin Halldórsson er látinn. Við minnumst Baldvins sem eins merkasta leikara og leikstjóra hér á landi á síðustu öld. En einnig minnumst við hans sem einarðs herstöðvaandstæðings sem lét aldrei deigan síga, ómyrkur í máli þegar talið barst að herstöðvamálinu eða fólskuverkum hernaðar- og heimsvaldasinna. Hann kunni að kveða sterkt að en þó þannig að mark yrði á tekið. Hann var upplýstur maður og unni landinu og íslenskri menningu og íslenskum bókmenntum, en hann var líka alþýðumaður og maður réttlætis án landamæra.

Iðulega mætti Baldvin Halldórsson á samkomur herstöðvandstæðinga og mótmælafundi gegn herstöðvum og hernaðarlegu ofbeldi. Alltaf var hann boðinn og búinn, hvort sem var til að vera kynnir á samkomum eða lesa upp – og enginn las upp af meiri alvöru, meiri þrótti eða hugsjón en Baldvin Halldórsson. Og gegnum þessa alvöru skein gamansemi og hlýja.

Herstöðvaandstæðingar minnast Baldvins Halldórssonar með virðingu og þakklæti. Samtök hernaðarandstæðinga senda fjölskyldu hans og öðrum vinum og vandamönnum samúðarkveðjur.

Ritstjórn Dagfara fundar.