Þriðjudaginn 6. maí lagði Steingrímur J. Sigfússon fram fyrirspurn í óundirbúnum fyrirspurnartíma á Alþingi um kostnað við eftirlitsflug franskra herþota hér og réttarstöðu frönsku hersveitarinnar, m.a. með tilliti til vopnaburðar og heimilda til að stöðva ferðir flugvéla hér við land.

Utanríkisráðherra skaut sér að mestu undan því að svara seinni hluta fyrirspurnarinnar, en afsakaði þetta dæmalausa fíflaverk svo:

„Hvað varðar þessa frönsku sveit sem hingað er komin þá er hún komin í samræmi við þá niðurstöðu sem fékkst á vettvangi NATO eftir að forsætisráðherra hafði óskað eftir því að NATO legði á það mat með hvaða hætti við þyrftum að halda úti eftirliti með lofthelgi okkar á Íslandi þannig að viðunandi væri. Niðurstaða NATO varð sú að við þyrftum að hafa ratsjáreftirlitskerfi sem væri tengt við NATINATS eftirlitskerfi NATO í Evrópu og síðan flugsveitir til eftirlits ársfjórðungslega, það mundi vera við hæfi. Eftir þessu er unnið.

Nú er komin hingað frönsk sveit eins og hér hefur réttilega komið fram. Ég held að það hljóti að teljast nokkur tíðindi að Frakkar séu komnir hingað með eftirlitssveit sína. Þetta er í fyrsta skipti sem aðrir en bandarískar sveitir hafa eftirlit með íslenskri lofthelgi og er reyndar liður í Evrópuvæðingu öryggis- og varnarmála okkar og það merkilega við þetta er líka að Frakkar hafa hingað til staðið fyrir utan hermálanefnd NATO og ekki verið þátttakendur í því starfi.

Kostnaður, samkvæmt ramma fjárlaga í utanríkisráðuneytinu, við allt eftirlit í lofthelgi, er 200 millj. kr. og ekki er gert ráð fyrir því að fara fram úr þeim ramma.“

Sjá nánar:
www.althingi.is/altext/135/05/l06133651.sgml

Fréttatilkynningu utanríkisráðuneytisins um eftirlitsflugið – eða loftrýmisgæsluna – er að finna á vef ráðuneytisins.

Miðnefndarfundur SHA.

Nú eru þær komnar, orrustuþoturnar frönsku. Frá komu þeirra er sagt svo á mbl.is (5.5.2008, 11:49):

Franskar Mirage-herþotur á vegum NATO lentu á Keflavíkurflugvelli í dag en vélarnar munu sinna loftrýmisgæslu við Íslandsstrendur. Þær munu m.a. hafa eftirlit með flugi langdrægra rússneskra herflugvéla í grennd við íslenska lofthelgi.

Tvær orrustuþotur verða verða til taks allan sólarhringinn og eiga þær að geta tekið á loft innan 15 mínúta ef þess gerist þörf. Alls koma um 110 manns til landsins, þar af 50 orrustuflugmenn. Frakkarnir verða hér á landi í um sex vikur eða til 20. júní.

Margir undrast þessa forgangsröðun varðandi öryggismál Íslendinga. Hver er eiginlega tilgangurinn með þessu? Hvílík sóun! Björgunarsveitir þurfa að eyða tíma sínum í sölu á flugeldum og annað fjáröflunarstúss til að fjármagna starfsemi sína meðan milljónatugum er eytt í tilgangslaust eftirlitsflug. Og hvað svo – eiga rússnesku herflugvélarnar svo að fljúga hér í grenndinni eftirlitslaust eftir 20. júni þar til næsta holl af orrustuþotum kemur?

Við birtum hér að neðan grein Sigurðar en fyrri grein hans má finna hér.

MIÐAÐ við fjárframlög til varnarmála á fjárlögum 2008 hlýtur hann að vera fundinn. Varla samþykkir Alþingi að verja til þessa málaflokks af skattfé almennings í landinu svo nemur milljörðum króna nema Íslendingar eigi einhvern óvin.

Á kaldastríðsárunum vissu allir að Rússagrýlan var óvinur Íslendinga, en hún reyndist frekar meinlaus og gaf upp öndina fyrir nærri 20 árum. Fyrir 100 árum voru Grýla og Leppalúði helstu óvinir íslenskra barna, en þau eru löngu dauð og koma því ekki til greina sem óvinir núna nema Ingibjörg Sólrún sé gengin í barndóm. Óvinurinn í Gullna hliðinu reið ekki feitum hesti frá viðskiptunum við kerlinguna þó að hún fengi enga fjárveitingu frá opinberum aðilum né ferðaðist með einkaþotu. Osama Bin Laden liggur úti á fjöllum í Asíu og getur þess vegna varla verið hættulegur óvinur auk þess sem við vitum ekki með vissu hvort hann er dauður eða lifandi. Og ekki getum við lagt í milljarða kostnað gegn óvini sem er kannski dauður. Eitthvað er lifandi ennþá af talibönum í Afganistan þó að við höfum jafnvel sent þangað liðsafla til að stuðla að fækkun þeirra, en ekki eru þeir trúverðugir óvinir til að splæsa milljörðum af almannafé til að verjast. Hund-Tyrkjann flæmdu forfeður okkar burtu með göldrum og sálmasöng, svo ekki er það hann. Jón þumlungur lét brenna Kirkjubólsfeðga í Skutulsfirði vegna veikinda sem hann kenndi þeim um, en var jafnveikur eftir sem áður svo ekki voru þeir réttir óvinir. Það er sem sé vandi að velja sér óvin.

Er það ósanngjörn krafa þeirra óbreyttu skattborgara á Íslandi sem greiða sinn hlut í varnarmálakostnaði fjárlaganna að þeir fái að vita hver er óvinur okkar Íslendinga?

Reykjavík, 2. maí 2008

Um allnokkurt skeið hef ég verið þeirrar gæfu aðnjótandi að fá að gegna formennsku í Samtökum hernaðarandstæðinga. SHA hafa alla tíð verið virkur þátttakandi í umræðu um friðar- og afvopnunarmál og haft sterkar skoðanir á því hvernig varnar- og öryggismálum íslensku þjóðarinnar verður best fyrir komið. Í því sambandi hafa SHA ætíð verið reiðubúin að ráða stjórnvöldum heilt. Til að mynda gáfu þau ítarlega umsögn um nýsamþykkt frumvarp til laga um stofnun Varnarmálaskrifstofu Íslands.

Í umsögn sinni lögðu SHA til að frumvarpinu yrði vísað frá, enda fæli það í sér óásættanlega hernaðarhyggju og ofuráherslu á tengingu við Nató. Því miður varð Alþingi ekki við ábendingum samtakanna og er frumvarpið orðið að lögum. Í dag, föstudaginn 2. maí, rennur svo út umsóknarfrestur um starf forstjóra nýrrar Varnarmálastofnunar.

Að vandlega íhuguðu máli ákvað ég að senda inn umsókn og búa mig undir að taka að mér þetta valdamikla embætti.

Á vef utanríkisráðuneytisins kemur fram að hæfniskröfur séu þessar: “Forstjóri Varnarmálastofnunar skal hafa lokið háskólaprófi og hafa þekkingu á verksviði stofnunarinnar. Við val á forstjóra verður litið til reynslu af mannaforráðum, stjórnun og rekstri, leiðtogahæfileika, hæfni til að tjá sig í ræðu og riti á íslensku og ensku a.m.k., hæfni til upplýsingamiðlunar, samskiptahæfni, frumkvæðis og metnaðar.”

Í gagnrýni SHA á varnarmálafrumvarpið kom fram sá ótti að Varnarmálastofnun kynni að blása út og verða sífellt dýrari í rekstri fyrir skattgreiðendur. Sem forstjóri stofnunarinnar stefni ég að því að halda umsvifum hennar í algjöru lágmarki og minnka allan rekstrarkostnað eins og mögulegt er. Þannig sé ég enga ástæðu til að halda úti kostnaðarsömum heræfingum, eins og lögin gera þó ráð fyrir. Jafnframt virðist mér liggja beint við að fella niður alla þá þætti ratsjárstöðvakerfisins sem ekki gagnast beinlínis fyrir borgaralegt flug. Markmið mitt verður að skila ríkissjóði aftur stærstum hluta þess framlags sem áætlað er til varnarmála á fjárlögum.

Megináherslur mínar í starfi munu verða fólgnar í að tryggja öryggi þjóðarinnar með áherslu á friðar- og afvopnunarmál að leiðarljósi. Í því skyni mun ég t.a.m. leggja til við stjórnvöld að Íslendingar hætti að haga stefnu sinni á alþjóðavettvangi útfrá hagsmunum Nató. Raunar er það sannfæring mín að öryggi landsins verði best tryggt með tafarlausri úrsögn úr hernaðar- og kjarnorkubandalaginu Nató.

Samkvæmt varnarmálalögum er gert ráð fyrir því að forstöðumaður Varnarmálastofnunar standist öryggisvottun Nató. Hver sá sem sækir um starf hjá stofnuninni fellst samkvæmt sömu lögum á að yfirvöld löggæslumála hnýsist í einkamál hans, fortíð og skoðanir, til að leggja mat á hvort viðkomandi teljist háskaleg/ur. Það er mér sem friðarsinna sérstakt tilhlökkunarefni að fá í eitt skipti fyrir öll skorið úr um það hvort hernaðarbandalagið telji mig háskalegan einstakling.

Í mínum huga eru engir hagsmunaárekstrar fólgnir í því að gegna samtímis stöðu forstjóra Varnarmálastofnunar og formennsku í Samtökum hernaðarandstæðinga. Kunni utanríkisráðuneytið að vera á annarri skoðun er ég til umræðu um að láta af þeim félagsstörfum.

Með friðarkveðjum,
Stefán Pálsson
Formaður Samtaka hernaðarandstæðinga