Norðurlandsdeild SHA stóð fyrir fundi á Akureyri laugardaginn 17. mars í tilefni af 4 ára afmæli Íraksstríðsins. Efni fundarins var fyrirlestur Elíasar Davíðssonar: „Er hryðjuverkaógnin raunveruleg?“ Um 20 manns hlýddi á Elías. Hann talar blaðalaust kringum punkta sem hann varpar á vegg auk þess sem hann sýndi eina stutta heimildakvikmynd. Nokkur atriði í máli hans voru sem hér segir:

Hann sýndi hvernig hryðjuverkaógnin er nú skilgreind sem meginógn og viðfangsefni öryggismála af Öryggisráði SÞ, einnig m.a. af NATO og ESB. Næst sýndi hann fram á hvernig dauðsföll af völdum hryðjuverka í heiminum eru hverfandi fá og lítilmótlegar stærðir miðað við flestar aðrar tegundir ótímabærra dauðsfalla. Sérstaða hryðjuverka er að þau eru blásin upp af skipulegum áróðri stjórnvalda og ráðandi fréttastofa út yfir öll tilefni og þó sérstaklega „hættan“ á ókomnum hryðjuverkum. Elías gerði síðan greinarmun á raunverulegum hryðjuverkum andófsmanna og sviðsettum hryðjuverkum stjórnvalda og leyniþjónusta. Hann rakti allangan lista hinna síðarenfndu á 20. öld, nefndi einnig sannanlega sviðsett hryðjuverk hernámsaflanna í Írak og leiddi rök að því að slíkt væri nú mjög stundað til að gefa mynd af andspyrnu Íraka sem gagnkvæmu „ofbeldi trúarhópa“, og um al-Qaeda sem afsprengi bandarískrar leyniþjónustu.

Almennt telur Elías að herfræði þeirra sem nú leiða „stríðið gegn hryðjuverkum“ sé að skapa þá „mynd af óvininum“ sem hentar þeim. Nú er sú mynd af heittrúuðum múslima sem laumast um alls staðar og hvergi á meðal vor, stórhættulegur öryggi borgaranna. Þessi goðsögn er síðan skipulega notuð til að herða eftirlit með alþýðunni og taka hart á öllu andófi. Kjörorðið um baráttu gegn hryðjuverkamönnum virðist vera gripið fagnandi af valdamönnum um heim allan; það auðveldar þeim stjórnun og undirokun. Í öðru lagi er „hryðjuverkaógnin“ skilgreind af vestrænum stjórnvöldum og fréttastofum sem vopnuð barátta gegn vestrænum hagsmunum og „vinveittum“ ríkisstjórnum. Hin nýja áróðurssókn felst í því að stimpla slíka andspyrnu sem „hryðjuverk“ sem „alþjóðasamfélagið“ þurfi að uppræta með öllum tiltækum ráðum.

Seinni hluti erindisins fór í 11. september sem Elías færir rök fyrir að sé einmitt eitt slíkt sviðsett hryðjuverk. Hann sýnir fyrst og fremst hvernig hin opinbera útgáfa atburðanna getur með engu móti staðist. Rökfærsla þeirra sem hafna opinberu skýringunni er ekki síst byggingarfræðilegs eðlis: Stálstrengjabyggingar sem falla lóðrétt saman með hraða fallandi steins og breytast í mjöl og fínt ryk geta ekki verið að falla af völdum holu eftir flugvélarskrokk og mjög afmarkaðs eldsvoða ofarlega í þeim. Elías sýndi einnig stutta heimildakvikmynd frá hinum dramatíska degi þar sem fjöldi manns, m.a. á vettvangi, vitnaði um sprengingar miklu neðar í byggingunum. Allur sá vitnisburður um sprengingar er hins vegar fjarverandi í skýrslum opinberra rannsóknanefnda eftir atburðina. Hvernig sem hinir dularfullu atburðir eru til komnir komu þeir eins og eftir pöntun og urðu átylla nýrrar stórsóknar bandarískrar hernaðar- og heimsvaldastefnu með útlit fyrir enn miklu stærri stríð í náinni framtíð. Einkum vegna þessa er það orðin krafa heimsvaldaandstæðinga að það dómsmál verði tekið upp og upplýst að fullu.

Rökfærsla Elíasar var föst og þung og spurningar hans knýjandi. Afar góður rómur var gerður að fyrirlestrinum.

Þórarinn Hjartarson

eftir Magnús Má Guðmundsson formann Ungra jafnaðarmanna

Greinin birtist í Morgunblaðinu 18. mars og á vef Ungra jafnaðarmanna, Politik.is, 19. mars.

Um miðjan febrúar árið 2003 vildi Tony Blair að vopnaeftirlitsmenn Sameinuðu þjóðanna fengu lengri tíma til að sinna starfi sínu í Írak. Nokkrum dögum síðar sagði Hans Blix, yfirmaður vopnaeftirlitsnefndar SÞ, að Írakar sýndu raunveruleg merki um samvinnu. Í framhaldinu fór hann fram á að vopnaeftirlitsmenn fengu nokkra mánuði til viðbótar við störf sín í landinu. Davíð Oddsson þáverandi forsætisráðherra sagði á Alþingi 3. mars að hann undirstrikaði nauðsyn þess að ályktanir SÞ héldu annars væri hætta á að öryggishlutverk samtakanna yrði dregið niður og að lokum myndu SÞ verða fyrir álitshnekkjum.

Skömmu fyrir innrásina
Á fundi öryggisráðs Sameinuðu þjóðanna 7. mars sagði Mohamed El Baradei, yfirmaður Alþjóðakjarnorkumálastofnunarinnar, að engar vísbendingar hefðu komið fram um að Írakar hefðu endurnýjað kjarnorkuvopnaáætlun sína. Stuttu síðar sagði hann stofnuna þurfa ,,tvo til þrjá mánuði til viðbótar til þess að geta slegið því föstu að Írakar vinni ekki, og hafi ekki unnið, að þróun kjarnorkuvopna.”

George Bush, Tony Blair og José María Aznar, þáverandi forsætisráðherra Spánar, hittust og funduðu á Azoreyjum 17. mars. Þar gaf Bandaríkjaforseti SÞ sólarhringsfrest til að ákveða hvort samtökin styddu stríð gegn Írak undir forystu Bandaríkjanna. Skömmu síðar sagðist Davíð Oddsson styðja yfirlýsinguna.

Stuðningur Íslands við stríðið var ákveðin af tveimur mönnum sem sýndi og sýnir ótrúlega vanvirðingu þeirra manna gagnvart lýðræði í landinu og um leið sinni eigin þjóð. Þetta var gert án þess að utanríkismálanefnd Alþingis kæmi saman, en nefndin á að vera ríkisstjórninni til ráðuneytis um ,,meiri háttar utanríkismál enda skal ríkisstjórnin ávallt bera undir hana slík mál, jafnt á þingtíma sem í þinghléum.” Ef stuðningur við stríð er ekki meiri háttar utanríkismál – hvað er þá meiri háttar utanríkismál?

Skömmu eftir miðnætti að íslenskum tíma þann 20. mars hófst stríð í Írak.

SÞ og alþjóðasamfélaginu sýnd vanvirðing
Ísland var og er á lista sem gengur þvert gegn samþykktum alþjóðasamfélagsins, heimilaði aðgerðir sem ekki voru studdar af Sameinuðu þjóðunum og tóku ekki mið af upplýsingum manna eins og Hans Blix og Mohamed El Baradei. Hvað sem fólki finnst um SÞ og það hversu svifaþung samtökin geta verið þá geta þjóðir, líkt og þjóðirnar á lista hinna viljugu gerðu, ekki hegðað sér á þennan hátt. Það er óábyrgt. Með þessum gjörningi sýndu Íslendingar í samvinnu við félaga okkar á listanum Sameinuðu þjóðunum og alþjóðasamfélaginu í heild sinni gífurlega vanvirðingu og um leið drógu við úr áhrifamætti SÞ.

Hroki Sjálfstæðis- og Framsóknarmanna
Kofi Annan, þáverandi aðalritari Sameinuðu þjóðanna, fullyrti um miðjan september 2004 að árásarstríðið í Írak hefði ekki verið í samræmi við stofnsáttmála SÞ og væri í því ljósi ólöglegt. Ákvörðun sem þessa væri ekki hægt að taka fram hjá öryggisráði SÞ. Í framhaldinu sagðist Halldór Ásgrímsson ekki hafa skipt um skoðun hvað varðaði lögmæti innrásarinnar í Írak þrátt fyrir yfirlýsingu aðalritara SÞ. Halldór sagði að fólk ætti ekki að vera að ,,dvelja svona mikið við fortíðana eins og er verið að gera” og sagði hann jafnframt að það ætti frekar að horfa til framtíðar. Varðandi gjöreyðingarvopnin sagðist Halldór hafa orðið ,,a.m.k. fyrir miklum vonbrigðum” með að upplýsingar sem hann hafði haft undir höndum hafi ekki verið réttar.

Í byrjun árs 2005 kom í ljós í könnun sem Gallup framkvæmdi að 84% Íslendinga voru á móti því að við séum á lista hinna viljugu þjóða. Davíð Oddsson skildi ekkert í því að Gallup skyldi spyrja ,,svona” og taka þátt í ,,uppþoti stjórnarandstöðunnar”. Þáverandi formaður utanríkismálanefndar Alþingis, Sólveig Pétursdóttir, reyndi að gera lítið úr lista hinna vilju og sagði listann ekki skipta máli. Siv Friðleifsdóttir reyndi einnig að draga úr mikilvægi lista hinna viljugu og sagði aukinheldur að nú væri aðeins uppbyggingin eftir og að ,,fólk [virtist] ekki átta sig á því.” Uppbyggingin eftir. Er það raunin? Hvernig er ástandið í Írak í dag? Ekkert lát virðist vera á óöldinni í Írak og sífellt fleirum verður ljóst hvaða hörmungar stríðið hefur kallað yfir írösku þjóðina. Samt sem áður stendur Sjálfstæðisflokkurinn fast á því að stuðningur við innrásina hafi verið réttur. Afstaða Framsóknarflokksins er óljós en Jón Sigurðsson formaður flokksins hefur farið ófáa hringi í málinu eftir að hann kom fram á sjónarsviðið sem handvalinn eftirmaður Halldórs Ásgrímssonar sl. sumar.

Hinir staðföstu stríðsandstæðingar
Um þessar mundir eru liðin fjögur ár frá því að innrás Bandaríkjamanna og bandalagsríkja þeirra í Írak hófst með formlegum stuðningi íslensku ríkisstjórnarinnar. Mánudagskvöldið 19. mars kl. 20 munu hinir staðföstu stríðsandstæðingar efna til baráttusamkomu í Austurbæ þar sem allir eru velkomnir á meðan húsrúm leyfir. Þar verður innrásinni mótmælt og þess krafist að íslensk stjórnvöld axli ábyrgð vegna hins svívirðilega stuðnings við hið ólöglega árásarstríð. Ungir jafnaðarmenn tilheyra hinum staðföstu stríðsandstæðingum.

Á fjögurra ára afmæli Íraksstríðsins efna ýmsir hópar og samtök til baráttusamkomu í Austurbæ, þar sem stríðsrekstrinum og stuðningi Íslands er mótmælt.

Stundin: Mánudagskvöldið 19. mars, kl. 20

Staðurinn: Austurbær (gamla Austurbæjarbíó)

Dagskráin:

Ávörp: Guðfríður Lilja Grétarsdóttir og Helgi Hjörvar

Tónlistaratriði: XXX Rottweilerhundar, Ólöf Arnalds & Vilhelm Anton Jónsson

Upplestur: Bragi Ólafsson

Kynnir: Davíð Þór Jónsson

Aðstandendur: Hinir staðföstu stríðsandstæðingar

Samtök hernaðarandstæðinga
MFÍK
Þjóðarhreyfingin – með lýðræði
Ung vinstri græn
& Ungir Jafnaðarmenn