Nýkjörin miðnefnd SHA kom saman til opins fundar í Friðarhúsi fyrr í kvöld. Rétt er raunar að taka fram að fundir miðnefndar eru alltaf opnir félagsmönnum, en það er fyrst nú með tilkomu Friðarhússins að unnt hefur verið að auglýsa þá sem skyldi.

Á fundinum var rætt vítt og breitt um framtíðarverkefni SHA og var andinn mjög góður á fundinum. Í samræmi við lög félagsins skipti miðnefnd með sér störfum. Stefán Pálsson var endurkjörinn formaður og Sigurður Flosason gegnir sem fyrr embætti gjaldkera. Er þetta í síðasta sinn sem miðnefnd kýs sér sjálf formann, því á landsráðstefnu sl. laugardag var samþykkt með eins atkvæðis mun lagabreyting sem felur það í sér að formaður verður eftirleiðs valinn í beinni kosningu. Lög SHA má sjá hér.

Fyrir fundinn var ljóst að velja þyrfti nýjan ritara SHA, þar sem fráfarandi ritari félagsins, Einar Ólafsson, gekk úr miðnefnd og einbeitir sér nú að starfi ritstjóra Friðarvefsins. Í stað hans varð fyrir valinu Torfi Stefán Jónsson, sagnfræðinemi.

Fyrir nokkrum misserum bað tímaritið Orðlaus Steinunni Þóru Árnadóttur, þáverandi miðnefndarfulltrúa í SHA, um að lýsa afstöðu samtakana til hermálsins. Þótt greinin sé orðin nokkuð gömul stendur hún enn fyrir sínu.

Ástæða þess að friðarsinnar hafa lengi barist fyrir því að bandaríski herinn fari á brott frá Íslandi er tvíþætt. Annars vegar byggist þessi afstaða á almennri friðarstefnu og andúð á her og hernaði hvar sem er í heiminum. Hins vegar teljum við að friði og öryggi landsins verði best borgið með því að hér sé ekki her, Ísland standi utan hernaðarbandalaga og myndi sér sjálfstæða og siðlega utanríkisstefnu.

Undanfarna mánuði hefur heimsbyggðin horft upp á stríð í fátækum löndum, sem kostað hafa fjölda fólks lífið og valdið gríðarlegum hörmungum. Fjölmörg vandamál steðja að í heiminum, en á sama tíma er geysilegum fjármunum sóað í vígbúnað. Ef við ætlum að vera sjálfum okkur samkvæm getum við ekki gagnrýnt þetta en látið á sama tíma gott heita að hér á landi sé rekin herstöð.

Hlekkur í hernaðarkeðju

Íslendingar hafa lengi viljað telja sjálfum sér trú um að herstöðin á Miðnesheiði sé ekki eins og hver annar hlekkur í hernaðarkeðju Bandaríkjanna. Þess vegna kjósa stuðningsmenn hersins að velja honum önnur nöfn, kalla herinn “varnarlið” og hermennina “varnarliðsmenn”. Staðreyndin er hins vegar sú að það er sami herinn sem drepur fólk í Írak og sem ræður Íslendinga til að skúra á vellinum. Þær aðferðir sem bandarísku hermennirnir þjálfa í reglulegum heræfingum á Íslandi eru nýttar í alvöru styrjöldum þegar Bandaríkin fara í stríð. Þess vegna geta friðarsinnar ekki bara verið á móti her “í útlöndum”.

Til viðbótar við þessi almennu siðferðislegu rök hafa friðarsinnar bent á að það sé engin vörn fólgin í herstöðvum, heldur ýti þær þvert á móti undir ógnir. Agnarlítið ríki á borð við Ísland tryggir hvorki öryggi sitt með því að koma sér upp pínulitlum dúkkuherjum eða með því að líma sig utan á hagsmuni erlendra risavelda. Eina vitræna lausnin hlýtur að vera sú að byggja upp friðsöm samskipti við aðrar þjóðir og ávinna sér þannig virðingu og traust annarra. Það gerum við ekki með því að styðja Bandaríkin í blindni í öllum málum eins og sást í Íraksstríðinu.

Horft til framtíðar

Andstæðingar okkar reyna að afgreiða þessar hugmyndir sem óraunhæfar, en ef málið er kannað kemur annað í ljós. Meirihluti þeirra ríkja sem aðild eiga að Sameinuðu þjóðunum standa utan allra hernaðarbandalaga. Mörg þeirra eru í sömu stöðu og Ísland að hafa engan her. Ísland er hins vegar eina herlausa landið í heiminum sem kýs að vera aðili að hernaðarbandalagi. Sú staðreynd segir meira en mörg orð.

Það yrði mikið gleðiefni ef bandaríski herinn er loks á förum eða að draga saman seglin. Á sama tíma er hins vegar merkilegt að kanna viðbrögð stuðningsmanna hersetunnar. Sumir berja höfðinu við steininn og halda áfram að tala um einhverjar óskilgreindar ógnir, þótt lítið verði um svör þegar þeir eru beðnir um að nefna þær. Aðrir virðast ófærir um að hugsa öðru vísi en með pyngjunni. Í þeirra huga snýst hermálið ekki um grundvallaratriði, heldur um það hvort hægt sé að betla nokkrum störfum fleira eða færra af hernum. Viðurstyggilegasta dæmið um þetta má heyra í málflutningi þeirra manna sem telja að það hafi verið snjallt að styðja stríðið í Írak á sínum tíma – “til að bæta samningsstöðuna nú”. Ég mun aldrei geta skilið þankagang fólks sem lítur á mannslíf sem hentuga skiptimynt í slíkum samningum.

Steinunn Þóra Árnadóttir

Friðargöngur verða haldnar á Þorláksmessu víðsvegar um land. Dagskrá kynnt síðar.

Það er alltaf opið hús hjá herstöðvaandstæðingum á fimmtudagskvöldum. Dagskrá kynnt síðar.

Það er alltaf opið hús hjá herstöðvaandstæðingum á fimmtudagskvöldum. Dagskrá kynnt síðar.

Fyrsti fundur nýkjörinnar miðnefndar SHA verður í Friðarhúsi fimmtudaginn 10. nóvember og hefst kl. 20. Fundurinn er opinn öllum félagsmönnum, en þar verður meðal annar lagt á ráðin um helstu atriði næsta starfsárs.

Landsráðstefna Samtaka herstöðvaandstæðinga, haldin í Friðarhúsi laugardaginn 5. nóvember 2005, mótmælir því að bandaríska leyniþjónustan, CIA, fái að millilenda á Íslandi með fanga sem verið er að flytja í leynilegar fangabúðir eða til ríkja þar sem fangar eru pyntaðir. Þess er krafist að íslensk stjórnvöld geri viðeigandi ráðstafanir til að útiloka að land og lofthelgi Íslands séu misnotuð til slíkra verka og til annarra brota á þjóðarrétti.
Samtökin benda á að Bandaríkin brjóta með kerfisbundnum hætti réttindi fanga og alþjóðarétt. Ísland á að segja sig úr samtökum sem lúta forystu lögbrjóta og pyntingarmeistara.