Undirskriftasöfnun gegn gagnflaugastöð í Tékklandi

Lauslega þýðing yfirlýsingarinnar sem skrifað er undir:

„Ég mótmæli uppsetningu bandarískrar herstöðvar í Tékklandi, sem er hluti af gagnflaugakerfi þeirra (National Missile Defense – NMD). Þessar fyrirætlanir ýta undir spennu á alþjóðvettvangi, stuðla að nýju vígbúnaðarkapphlaupi og eru fyrsta skrefið í hervæðingu geimsins og yfirráðum þar. Þar eð tveir þriðju hlutar íbúa Tékklands eru andvígir þessum fyrirætlunum tel ég sanngjarnt að tékkneska þjóðin fái að taka ákvörðun um svo mikilvægt mál með þjóðaratkvæðagreiðslu.“

Von var á Condoleezu Rice utanríkisráðherra Bandaríkjanna í dag, 8. júlí, til Prag til að undirrita samkomulag um radarstöð í Tékklandi, sem á að þjóna gagnflaugakerfi Bandaríkjanna. Mikil andstaða hefur verið í Tékklandi gegn þessum fyrirætlunum. Samkvæmt skoðanakonnunum eru um 70% þjóðarinnar andvíg þeim, sveitastjórnir í nágrenni við fyrirhugaða radarstöð hafa mótmælt, öflug samtök hafa orðið til og víða um heim hefur verið efnt til ýmiskonar aðgerða til stuðnings andófinu í Tékklandi. Í dag verður efnt til mótmælafundar í Prag. Og andófinu verður væntanlega haldið áfram þótt samkomulagið verði undirritað í dag. (sjá Reuters 8. júlí)

En á sama tíma og tékkneskir ráðamenn halda sínu striki þvert gegn vilja meirihluta þjóðarinnar hafa málin snúist í Póllandi, þar sem hin nýja ríkisstjórn Donalds Tusk er ekki jafn leiðitöm Bandaríkjunum og fyrri stjórn var. Að vísu hefur hún snúist ekki alfarið gegn þeim áformum sem þar voru um að setja upp herstöð sem á að verða önnur aðalstoð gagnflaugakerfisins í austanverðri Evrópu, en setti þó þau skilyrði að fá umtalsverðan styrk frá Bandaríkjunum til að byggja upp loftvarnir sínar. Samningaviðræður milli ríkjanna fóru út um þúfur síðastliðinn föstudag þar sem Bandaríkjamönnum þóttu kröfur Pólverja óhóflega miklar. Þó má búast við að viðræður verði teknar upp aftur, en Bandaríkin hafa litið til Litháens sem varaskeifu ef allt um þrýtur. Í Póllandi hefur líka verið allmikil andstaða gegn þessum fyrirætlunum, þótt hún jafnist ekki á við andstöðuna í Tékklandi. (Sjá Reuters 4. júlí 2008)

Forsætis – og utanríkisráðherrar Íslands hafa í raun lagt blessun sína yfir þessa gagnflaugaáætlun Bandaríkjanna með þátttöku sinni á leiðtogafundi Bandaríkjanna í Búkarest í vor og þegjandi samþykki við yfirlýsingu fundarins. SHA sendu ríkisstjórninni nokkrar spurningar vegna þessarar yfirlýsingar, m.a. vegna þessa máls, en hafa engin svör fengið:

„4. Eldflaugavarnir. Í 37. lið yfirlýsingarinnar segir að sá gagnflaugabúnaður, sem Bandaríkin hyggjast koma sér upp, sé mikilvægt framlag til verndar bandalagsríkjunum. Í skoðun sé hvernig tengja megi þessar eldflaugavarnir Bandaríkjanna núverandi viðleitni NATO til eldflaugavarna og tryggja að þær verði hluti af framtíðarskipulagi NATO á þessu sviði. Fastaráði NATO (Council in Permanent Session) er falið að þróa slíkt skipulag þannig að það nái til alls þess svæðis bandalagsins, sem ekki verður dekkað af eldflaugavarnarkerfi Bandaríkjanna, og skal leiðtogafundurinnn 2009 taka nánari ákvörðun um þá þróun. Bandaríkin sögðu árið 2002 einhliða upp ABM-sáttmálanum, sem á sínum tíma var talinn mikilvægt skref í átt til kjarnorkuafvopnunar. SHA spyrja því hvort það sé vilji íslensku ríkisstjórnarinnar að NATO taki þátt í þessari viðleitni Bandaríkjanna til að grafa undan frekari árangri á sviði kjarnorkuafvopnunar. SHA vísa jafnframt til mikillar andstöðu bæði í Póllandi og Tékklandi, þar sem áætlað er að koma upp aðstöðu vegna þessa gagnflaugabúnaðar Bandaríkjanna.“

Sjá nánar:

Rússar og NATO í nýtt kalt stríð?
Alþjóðleg ráðstefna í Prag gegn hervæðingu Evrópu
Evrópa án kjarnavopna
Mikil andstaða í Tékklandi gegn fyrirhugaðri gagnflaugastöð
Undirskriftasöfnun gegn bandarískum herstöðvum í Tékklandi

Eftirfarandi grein Jóns Böðvarssonar og Þorvarðar Helgasonar birtist í Morgunblaðinu 26. júní 2008. Við leyfum okkur að endurbirta þessa grein hér á Friðarvefnum, sem og athugasemd Sveins Snorrasonar sem birtist einnig í Morgunbalðinu 1. júlí.

Fáeinir menn sem tilheyrðu ekki mótmælendahópnum 30. mars 1949 gerðu sér það til gamans að kasta eggjum og moldarkögglum að unga fólkinu á gangstéttinni, en ekki að Alþingishúsinu, og því miður fylgdu nokkrir smásteinar sem engum skaða ollu, en líklega er rétt að einn þeirra hafi brotið rúðu í húsinu.
Þessi nánast kyrri hópur var til lítilla vandræða – og hefði áreiðanlega leyst upp ef lögregla hefði tilkynnt niðurstöðu atkvæðagreiðslunnar og þar með gerðan hlut sem ekki þýddi lengur að mótmæla á þessum vettvangi. Að vísu voru sögð einhver orð í hátalara en þau voru óskýr, heyrðust illa og höfðu engin áhrif.

Næst gerðist að dyr Alþingishússins opnuðust og út braust „hvítliðið“, öskrandi og veifandi kylfum. Grunlaust fólkið var fyrst felmtri slegið en snerist svo til varnar sem best það gat, bæði mótmælendur og stuðningsmenn samþykktarinnar, sem fjölmennir voru í hópnum, því þetta var aðför, fólki fannst sér misboðið.

Eftir útrásina, árásina úr Alþingishúsinu, kom svo táragassprengja lögreglu, þá sveið í augu undan gasinu og smám saman leystist allt upp og Austurvöllur varð nær mannlaus eftir að flestir forðuðu sér.

Þegar horft var til baka yfir atburðarásina kom í ljós mynstur, kerfi.

Augsýnilega var stefnt að árekstri, óeirðum. Við fréttum seinna að forystumaður sósíalistaflokksins hefði kvöldið áður sett af stað upphringingar til flokksfólks og beðið það að hafa hægt um sig á morgun því í uppsiglingu væri ögrun (provocation). Hann þekkti slíkt frá námsárunum í Þýskalandi eftir fyrra stríð. Það var augljóslega „system i galskabet“ – sem til allrar hamingju virkaði illa.

Á næsta ári verða 60 ár liðin frá þessum atburði. Hvernig væri ef ungir sagnfræðingar legðu nú saman og greindu ástæður, atburðarás og ekki síst dómana. Fyrir hvað voru menn dæmdir o.s.frv. Einhverjir „hvítliðanna“ lifa enn, við munum eftir tveimur skólabræðrum okkar úr MR. En áreiðanlega eru þeir fleiri sem enn anda – og gætu leyst gátuna um þjálfun „hvítliðanna“ eins og við kölluðum þá.

JÓN BÖÐVARSSON,
Lundarbrekku 8, Kópavogi.

ÞORVARÐUR HELGASON,
Safamýri 67, Reykjavík.

30. mars 1949

Blessaðir friðarboðarnir, Jón Böðvarsson og Þorvarður Helgason, rita í Morgunblaðinu í gær (26. júní sl. með samnefndri fyrirsögn) saman hrifnæma hugvekju um saklausan leik, fáeinna manna, „sem ekki tilheyrðu mótmælendahópnum 30. mars 1949, er þeir gerðu sér það til gamans að kasta eggjum og moldarkögglum að unga fólkinu á gangstéttinni, en ekki að Alþingishúsinu, og því miður fylgdu nokkrir smásteinar, sem engum skaða ollu, en líklega er rétt, að einn þeirra hafi brotið rúðu í húsinu.

Þessi nánast kyrri hópur var til lítilla vandræða- og hefði áreiðanlega leyst upp ef lögregla hefði kynnt niðurstöðu atkvæða-greiðslunnar og þar með gerðan hlut, sem ekki þýddi lengur að mótmæla á þessum vettvangi.“

Getur það verið að þeir félagar fari hér með rétt mál, að lýsingar þeirra á atburðarás standist, að þeir hafi verið í aðstöðu til að greina að þá fáeinu gamansömu eggjamenn frá hinum raunverulega mótmælendahópi 30. mars 1949, og hafi þess vegna getað dregið þá ályktun að þessi raunverulegi mótmælendahópur hefði bara farið heim, ef hann hefði fengið fréttir af atkvæðagreiðslunni!? Hvorum hópnum skyldu þeir Jón Bö og Holli, eins og þeir voru þá kallaðir, hafa tilheyrt, gamansömu eggjakösturunum eða þeim raunverulegu mótmælendum? Spyr sá, er ekki veit. Ég hlýt að setja stórt spurningarmerki við atvikalýsingu þeirra.

Veit ekki vegna þess, að einmitt á þeim tíma, sem þeir félagar, Jón og Þorvarður, lýsa gamansama eggja- moldarköggla- og grjótkastinu að unga fólkinu á gangstéttinni sem líklega leiddi til rúðubrots í húsinu, var ég sem þingritari ásamt Ólafi Jónssyni, frá Austvaðsholti, að rita fundargerð um eina dagskrármálið, atkvæðagreiðsluna. Skrifborð okkar þingritaranna var þá staðsett beint framan við forsetastól og þingskrifara, þar sem ræðupúlt þingmanna er staðsett í dag.

Hitt veit ég, að áður en atkvæðagreiðslu og þingfundi var lokið, barst stærðar hraunhnullungur með miklu brothljóði gegnum rúðu að baki forsetastóls, flaug yfir stól forseta, en Guðs mildi að hann hæfði ekki forseta í höfuðið, en lenti síðan með miklu brauki á borðinu milli okkar Ólafs og þaðan út á gólf. Ég er ansi hræddur um að sá okkar sem fengið hefði hraunhnullunginn í hausinn hefði ekki þurft að kemba hærurnar.

Hraunhnullungurinn var ekki ætlaður ungu fólki á gangstétt. Skeytinu var beint að Alþingi og bersýnilega ætlað að trufla störf þingsins með svipuðum hætti og reynt hafði verð kvöldið og nóttina áður.

Sjálfsagt eiga sagnfræðingar framtíðarinnar eftir að fjalla heilmikið um 30. mars 1949. Þá verður þess þó að vænta að vandað verði til öflunar heimilda um þá atburði sem þar urðu, aðdraganda og ástæður þeirra, svo að afkomendur okkar fái sem skýrasta og raunsannasta mynd af því, sem þá gerðist, orsakir þess og afleiðingar.

SVEINN SNORRASON,

Faxatún 1 Garðabæ.

Eftirfarandi grein Rúnars Sveinbjörnssonar birtist í vefritinu Ögmundur.is 16. júní 2008

Nú er búið að stofna varnarmálaráðuneyti. Hver óvinurinn er gegnir öðru máli. Nefndir hafa verið til sögunar Rússar, Talibanar, hryðjuverkamenn og ef til vill fleiri.

Í dag er Ísland þátttakandi í árásarstríði í Afganistan og í hópi hinna viljugu í hernámi Íraks. Með vitlausri utanríkisstefnu er vissulega hægt að eignast óvini en þó er ég nokkuð viss að það muni þá helst bitna á fyrirtækjum, sendiráðum og Íslendingum erlendis. Ekki hef ég heyrt að milljarðarnir eigi að fara í annað en eltingarleik við fornar rússneskar flugvélar og er þetta brölt kallað loftrýmisgæsla eða einhvað enn vitlausara.

Í sömu viku og varnarmálaráðuneytið er opnað ríður jarðskjálfti yfir Suðurland. Í viðtali við Ragnar Stefánsson jarðskjálftafræðing kemur fram að hugsanlega hefði verið hægt að sjá fyrir um jarðskjálftann nokkrum stundum fyrr ef veðurstofan hefði fengið fé til að klára uppbyggingu hugbúnaðar sem les fljótt og rétt úr þeim upplýsingum sem fram komu í aðdraganda skjálftans, út frá þeim rannsóknum og gagnasöfnum sem til eru.

Í mínum huga er það óvéfengjanlegt að helsti óvinur Íslendinga eru náttúruöflin: jarðskjálftar, eldgos, snjóflóð, sjávarflóð, ofsaveður og fleira. Varnir Íslands eru fólgnar í að verja okkur fyrir náttúruöflunum, að svo miklu leyti sem það er hægt. Hver mínúta getur verið dýrmæt og bjargað mannslífum.

Það er dapurlegt að heyra af óánægju og uppsögnum hjá stofnun eins og Veðurstofunni, vegna sparnaðar og rangra stjórnunarhátta, þegar hægt er að eyða óendanlega miklu í hégóma og hernaðarbrölt. Ísland á að vera í forystu í náttúruvísindum og væri það veglegt framlag til friðar og mannúðarmála. Þar eiga milljarðarnir heima.

Ísland úr Nató.
Leggjum varnarmálaráðuneytið niður þegar í stað og verjum sameiginlegum fjármunum okkar í þágu friðar og framfara.

Næstkomandi sunnudag, 22. júní, verður alþjóðlegt átak til stuðnings baráttunni gegn fyrirhugaðri uppsetningu gagneldflauga í Tékklandi, en um 70% Tékka eru andvígir þessum áformum. Tilefnið nú er hungurverkfall baráttumanna í Tékklandi. Nánari upplýsingar er að finna á www.dagurfostu.net.

Í Reykjavík verður sett upp tjald á Lækjartorgi milli klukkan 12 og 6 á sunnudaginn til að minna á þessa baráttu. Þar verður hægt að nálgast upplýsngar og skrá sig á stuðningslista. Ennfremur er undirskriftalisti á netinu: http://petice.nenasili.cz/?lang=en.

Samtök hernaðarandstæðinga hvetja félaga sína og allan almenning til að sýna þessari baráttu stuðning, láta sjá sig á Lækjartorgi og setja nafn sitt á undirskriftalistann á netinu.

Umfjöllun á Friðavefnum um þetta mál:

Rússar og NATO í nýtt kalt stríð?
Alþjóðleg ráðstefna í Prag gegn hervæðingu Evrópu
Evrópa án kjarnavopna
Mikil andstaða í Tékklandi gegn fyrirhugaðri gagnflaugastöð
Undirskriftasöfnun gegn bandarískum herstöðvum í Tékklandi

Bandaríkin hafa líka í hyggju að setja upp stöð í Póllandi í tengslum við gagnflaugaáætlun sína. Þar hefur einnig verið mikið andóf gegn þessum áætlunum og nýjustu fregnir herma að viðræður séu milli Bandaríkjanna og Litháen um að setja upp stöð þar ef Pólland bregst.

Pólitísk listahátíð 19.-22. júní

Í dag, 19. júní, hefst pólitísk listahátíð í Reykjavík, þar sem meðal annars verður lögð áhersla á andóf gegn kapítalískri hnattvæðingu. Sjá www.rustrust.org.

Dagskrá:

Fimmtudagur 19. júní.
18:00 – Opnunarpartí í gamla Sirkus-portinu – Hljómsveitin Swords of Chaos, Plötusnúðar,
gjörningar, matur í boði offramleiðslunnar og önnur vitleysa

Föstudagur 20. júní.
19:00 – Larry Bogad, prófessor við Californíu-Háskólann, sem stundar róttækt skæruliðaleikhús,
stendur fyrir umræðu og vinnustofu um róttækt götuleikhús og gjörninga á Kaffi Hljómalind,
Laugarvegi 23
21:00 – Pólítískur prakkaraskapur; fyrirlestur og vinnustofa á Hljómalind

Laugardagur 21. júní.
14:00 – Dagskrá á Lækjartorgi, m.a.:
Food Not Bombs – Ókeypis matur í boðið offramleiðslunnar
Ímyndin Ísland – Passíusálmalupplestur skálda á skýrslu forsætisráðuneytisins; Ímynd Íslands
Beehive Collective – Sögur og risastórir fánar með and-hnattvæðingar myndskreytingum.
15:00 – Leiðsöguleiðangur valdníðinganna… Hverjir eru að rústa samfélaginu og græða á því?
Gangan byrjar á Lækjartorgi
17:00 – Larry Bogad – Theatre of the Oppressed, fyrirlestur á Kaffi Hljómalind.

Sunnudagur 22. júní.
Dagskrá á Kaffi Hljómalind:
16:00 – Larry Bogad vinnustofa – Uppreisnar-Trúðar (Rebel Clowns)
18:00 – Róttækar kvikmyndir
21:00 Niðurrif einsleitninnar – Sögur af maurum og Amerískri menningu; myndafyrirlestur frá
Beehive Collective, frá Maine, USA

Allir atburðir sem fara fram á RÚST eru fríir!

Eftirfarandi grein Steingríms J. Sigfússonar alþingismanns birtist í Morgunblaðinu 11. júní 2008.

Í tilefni þess að tekin er til starfa fyrsta íslenska stofnunin sem fjallar um hernaðarleg málefni skrifar Ingibjörg Sólrún Gísladóttir utanríkisráðherra grein hér í blaðinu 3. júní síðastliðinn. Greinin er umtalsvert sjálfshól, mikil lofræða um hinar nýju áherslur í öryggismálum sem tilurð Varnarmálastofnunar og stórfelld útgjöld til hernaðarlegra viðfangsefna boða. Um leið er greinin einhvers konar vörn eða réttlæting fyrir þessar áherslur, einkum Varnarmálastofnunina og milljarðaútgjöld og má kalla seint í rassinn gripið að reyna að setja fram rök eftir að stofnunin er orðin til, búið að keyra málið í gegnum Alþingi og ráða í stöður.

Herlaust eða ekki?

Í grein utanríkisráðherra – og reyndar í markmiðum nýsamþykktra laga – er tekið fram að Ísland verði áfram „herlaust land“. Gott er nú það, en hvað er svo raunverulega á ferðinni? Utanríkisráðherra segir sjálfur í sömu grein að eitt af stærstu verkefnum Varnarmálastofnunar sé að sjá um verkefni tengd NATO, þ.ám. „umsjón og framkvæmd æfinga“ – hér er átt við heræfingar – „samskipti við erlend herlið“ og „að vinna upplýsingar úr kerfum NATO“ – sem þýðir á mannamáli einhvers konar greiningar- eða miðlunarstarfsemi með leynilegar hernaðarlegar upplýsingar. Nú er það vissulega skilgreiningaratriði hvenær ríki getur talist herlaust. Ríki sem eyðir 1500 milljónum árlega í hernaðarlega starfsemi, sem fjármagnar og stendur fyrir heræfingum á landi sínu, sem borgar hundruð milljóna til hernaðarbandalags (NATO) og situr þar í hermálaráðum, sem hefur vopnaða „friðargæsluliða“ með hertitla á sínum snærum – slíkt ríki er ekki „herlaust“ nema innan gæsalappa.

Í stað þess að nýta tækifærið sem gafst með brottför herliðs Bandaríkjamanna til að leggja grunn að nýjum áherslum í utanríkis- og öryggismálum þar sem friðar- og afvopnunarviðleitni hefði verið í öndvegi, áherslum sem hefðu verið til þess fallnar að sætta andstæð sjónarmið, hafa nú öryggismálin verið „NATO-vædd“. Aukin áhersla hefur verið lögð á starf hernaðarbandalagsins NATO og skrifað var gagnrýnislaust upp á útþenslu- og vígvæðingarstefnuna á fundi NATO í Rúmeníu, þ.á m. hið gífurlega umdeilda eldflaugavarnarkerfi Bandaríkjamanna í Austur-Evrópu og aukin fjárútlát til hernaðar í ríkjum bandalagsins. Áhersla núverandi ríkisstjórnar á að auka þátttöku í öllu starfi NATO var m.a. staðfest þegar Condoleezza Rice, utanríkisráðherra Bandaríkjanna, lýsti sérstakri ánægju með framlag Íslands í Afganistan og gaf sterklega til kynna að henni hefði verið lofað aukinni þátttöku Íslands þar fremur en hitt.

Fyrir hverja og að hverra frumkvæði?

Fyrir kosningar var Samfylkingin dugleg að krefjast þess að áður en teknar yrðu ákvarðanir um varnir Íslands færi fram ýtarlegt hættumat. Eftir að núverandi utanríkisráðherra tók við hafa hlutirnir gerst í akkúrat öfugri röð: Fyrst voru milli einn og tveir milljarðar settir í „varnarmál“ á fjárlögum, síðan var Varnarmálastofnun komið á fót til að eyða þessum peningum og enn er þó engin niðurstaða komin frá þeirri nefnd sem fyrst tók til starfa sl. vetur og á að meta hættuna, greina þarfir okkar, finna hugsanlegan óvin. Utanríkisráðherra telur raunar núna, þvert á fyrri stefnu, að það sé „hugsunarvilla að segja að öryggi krefjist óvinar“. Þessi ummæli eru í stíl við aðrar yfirlýsingar utanríkisráðherra, sem virðist telja að útgjöld í hernaðarbröltið séu hafin yfir alla gagnrýni og þarfnist engrar réttlætingar eða vísunar í raunveruleika í alþjóðamálum.

Hver er þá tilgangurinn með þeirri hernaðarstarfsemi sem fram fer hér á landi á vegum Varnarmálastofnunar, þ. ám. loftrýmiseftirlitinu? Utanríkisráðherra heldur því fram að „tómarúm“ í hervörnum NATO gefi mönnum færi á að ráðast hér inn, landið yrði þá „nánast einskismannsland“. Það er athyglisvert sjónarmið sem utanríkisráðherra Ingibjörg Sólrún Gísladóttir færir nú fram, að hið eina sem dugi sé vöktun og eftirlit á forsendum hernaðarbandalags. Er þá ekkert hald í alþjóðasamningum? Eru samtök sem nefnast Sameinuðu þjóðirnar og eiga að vernda herlaus ríki gegn yfirgangi annarra þjóða gagnslaus? Er það eina sem blífur hugsun hernaðarhyggjunnar? Ekki er þessi niðurstaða ráðherrans í miklu samræmi við mat Bandaríkjahers, sem ætlaði að slökkva á ratsjárkerfinu og hætta loftrýmiseftirlitinu í ágúst 2007. Eins og blaðamaður Morgunblaðsins hefur skýrt frá var það í meginatriðum frumkvæði íslenskra stjórnvalda sem réði því að loftvarnarkerfið, þ.e. hinn hernaðarlegi hluti ratsjárkerfisins, er rekið hér áfram. Það virðist því í besta falli hálfsannleikur að það hafi verið „sameiginleg ákvörðun NATO að hér væri virkt loftrýmiseftirlit og regluleg gæsla“. Sennilega er nær lagi að íslensk stjórnvöld hafi „pantað“ þá niðurstöðu frá NATO.

Umræða eða þöggun?

Utanríkisráðherra segir það „mikilvægt að áfram fari fram þróttmikil umræða um grundvallaratriði íslenskra utanríkismála.“ Óljóst er í hverju slík umræða á að felast því í sömu efnisgrein segist hún „viss um að mikil sátt skapist um starfsemi Varnarmálastofnunar“. Ráðherrann reynir heldur ekki beinlínis að örva umræðuna annars staðar í grein sinni því helst má á henni skilja að þeir sem ekki fylgja henni að málum ástundi „pólitíska tækifærismennsku,“ séu röngum megin við „átakalínur kalda stríðsins,“ nema þá að þeir sé mótfallnir því að „verja grundvallarþjóðarhagsmuni“.

Þetta eru nokkuð sverar aðdróttanir, þó óbeinar séu, í garð þess sem hér heldur á penna, félaga og stuðningsmanna Vinstri grænna og fjölmargra annarra friðar- og afvopnunarsinna, til dæmis í Samfylkingunni. Þetta er sami utanríkisráðherra og hefur sent aðstoðarmann sinn út á ritvöllinn, oftar en einu sinni og oftar en tvisvar, um leið og einhver andmælir og er þá viðkomandi sakaður um skilningsleysi, þekkingarleysi og jafnvel lygar. Er það ekki umhugsunarefni fyrir flokk sem hafði uppi stór orð um „samræðustjórnmál“ að um leið og Samfylkingin er komin í ríkisstjórn og önnur sjónarmið en henni þóknast eru færð fram í utanríkis- og öryggismálum, um leið og talað er máli friðar og afvopnunar og hernaðarhyggjunni er andæft, þá er því mætt svona af leiðtoga flokksins?

NATO-væðing utanríkisríkisráðherra

Undirritaður hefur áður rakið það í ýtarlegu máli hvernig þessi hervæðing eða NATO-væðing er síður en svo sjálfsögð eða óhjákvæmileg þótt hún sé að ýmsu leyti beint framhald á og skilgetið afkvæmi þess sem þröngvað var upp á þjóðina fyrir meira en hálfri öld síðan með inngöngu í hernaðarbandalag og komu erlends hers. Með stofnun Varnarmálastofnunar er NATO-væðing endanlega tekin við, með tilheyrandi vígvæðingu og tilgangslausum fjáraustri. Sá augljósi kostur, að nota tækifærið sem gafst með brottför hersins til að móta friðsamlega og sjálfstæða utanríkisstefnu og leita aukinnar samstöðu í utanríkis- og öryggismálum þjóðarinnar eftir meira en hálfrar aldar harðvítugar deilur, hefur ekki verið valinn. Í stað þess er nú orðin til sérstök stofnun utan um hugmyndafræði vígbúnaðarhyggjunnar, fyrir tilstuðlan Samfylkingarinnar.

En friðarbaráttan mun halda áfram. Hvorki íslenskir friðarsinnar né skoðanasystkin þeirra um allan heim munu láta deigan síga við að tala máli skynseminnar gegn vitfirringu vígbúnaðar- og hernaðarhyggjunnar. Undirrituðum segir svo hugur að þjóðinni muni líða vel í sumar og hún ekki finna til hins minnsta öryggisleysis þegar Frakkarnir fara heim. Þá verður bara reikningurinn eftir upp á nokkuð á annað hundrað milljónir króna og enginn til að passa okkur nema við sjálf fram undir veturnætur.

Eftirfarandi grein Einars Ólafssonar birtist í Morgunblaðinu 12. júní 2008.

Undir þessari fyrirsögn skrifaði Ingibjörg Sólrún Gísladóttir utanríkisráðherra grein í Morgunblaðið 3. júní þar sem hún fjallaði um nýja tíma í öryggis- og varnamálum, hin nýju varnarmálalög og Varnarmálastofnun. Hún gerir mikið úr þeim breytingum sem fylgdu brottför bandaríska hersins: „Ísland sem fullvalda ríki hefur nú óskorað forræði yfir þessum málaflokki, og það er okkar að skrifa söguna.“
Herstöðvaandstæðingar héldu uppi kjörorðinu „Ísland úr NATO, herinn burt“. Bak við þetta slagorð fólst ævinlega krafan um uppsögn varnarsamningsins. Þeim samningi hefur ekki verið sagt upp. Enn er í gildi samningur um að Bandaríkin hafi hér aðstöðu til herstöðva.

Inntak samningsins kemur fram í inngangi hans og 1. grein. Í innganginum segir að NATO hafi „farið þess á leit við Ísland og Bandaríkin, að þau geri ráðstafanir til, að látin verði í té aðstaða á Íslandi til varnar landinu og þar með einnig til varnar svæði því, sem Norður-Atlantshafssamningurinn tekur til…“ 1. greinin hljóðar svo: „Bandaríkin munu fyrir hönd Norður-Atlantshafsbandalagsins og samkvæmt skuldbindingum þeim, sem þau hafa tekist á hendur með Norður-Atlantshafssamningnum, gera ráðstafanir til varnar Íslandi með þeim skilyrðum sem greinir í samningi þessum. Í þessu skyni og með varnir á svæði því, sem Norður-Atlantshafssamningurinn tekur til, fyrir augum, lætur Ísland í té þá aðstöðu í landinu, sem báðir aðilar eru ásáttir um, að sé nauðsynleg.“

Í 7. grein samningsins segir: „Meðan aðstaðan er eigi notuð til hernaðarþarfa, mun Ísland annaðhvort sjálft sjá um nauðsynlegt viðhald á mannvirkjum og útbúnaði eða heimila Bandaríkjunum að annast það.“ Í samningnum er sem sagt gert ráð fyrir, að aðstöðunni sé haldið hér þótt hún verði ekki notuð til hernaðarþarfa. Reyndar ber samningurinn það með sér að Ísland, eða öllu heldur Íslendingar, séu aukaatriði í þessum samningi að öðru leyti en því að þeir leggi Bandaríkjunum og NATO til land undir hugsanlega hernaðaraðstöðu eftir því sem þessir aðilar telja sig þurfa á að halda.

Það má því ljóst vera, að til að sagt verði að Ísland hafi nú óskorað forræði yfir þessum málaflokki, þarf a.m.k. að segja upp varnarsamningnum, sem er réttnefndur herstöðvasamningur, eins og herstöðvaandstæðingar hafa alltaf kallað hann.

Rétt er líka að minna á samkomulag Íslands og Bandaríkjanna frá september 2006 þar sem skuldbindingar ríkjanna samkvæmt varnarsamningnum eru staðfestar og Ísland samþykkir varnaráætlun sem Bandaríkin hafa samið og „gerir ráð fyrir því að varnir Íslands séu tryggðar með öflugum og hreyfanlegum viðbúnaði og liðsafla og að hún sé studd bandarískum hernaðarmætti eftir því sem þörf krefur“. Jafnframt er gert ráð fyrir árlegum heræfingum Bandaríkjanna hér á landi.

Ætli við höfum fullt vald yfir pennanum þegar við förum að skrifa söguna?

Sjá nánar „Hvað felst í herstöðvasamningnum?“.