Hiroo Onoda lést í Tókíó 91 árs að aldri. Onoda varð heimsfrægur árið 1974 þegar tókst að þvinga hann til að leggja niður vopn sín og yfirgefa frumskóginn á Filippseyjum, þar sem hann hafði hafst við frá því í heimsstyrjöldinni síðari. Í nærri þrjátíu ár hafði hermaðurinn neitað að gefast upp og horfast í augu við lok stríðsins og ósigur keisara síns.
Saga þessa einarða hermanns fangaði vitaskuld huga margra, enda einhvers konar blanda af Róbíson Krúsó og Don Kíkóta í sjálfskipaðri útlegð vegna eigin ranghugmynda og þrjósku. Fáeinir japanskir þjóðernissinnar litu á hann sem hetju, en flestir töldu hann þó tragíska persónu.
En á sama tíma og útför síðasta hermannsins úr seinni heimsstyrjöldinni er undirbúin, berast keimlíkar fregnir frá Íslandi af mönnum sem neita að horfast í augu við að stríðinu þeirra er löngu lokið. Enn á ný eru á leið til landsins erlendar flugsveitir til æfinga.
Í hugum flugherja þeirra sem taka þátt í hinum reglubundnu æfingum á Íslandi, er verkefnið eins og hver önnur flugæfing bara í nýju umhverfi. Sveitir sem vanar eru því í heimalöndum sínum að vera skammaðar fyrir hávaða og ónæði, eru himinsælar með að vera boðnar velkomnar til lágflugsæfinga og nýta til hins ýtrasta, eins og íbúar við Eyjafjörð geta vottað.
Frá sjónarhorni íslenskra stjórnvalda er þó um annað og meira að ræða en frumlegt verkefni til að auka fjölbreytni í æfingum Nató-flugmanna. Á Íslandi nefnast æfingarnar „loftrýmisgæsla“ og eru sagðar bráðnauðsynlegur hluti varna landsins.
Fyrir hverjum verið sé að verjast er á huldu og enn síður ljóst hvers konar vörn á að felast í stopulu þotuflugi á fyrirfram auglýstum tímum nokkrar vikur á ári. Veruleikinn er sá, að innan íslenska stjórnkerfisins og ákveðins hluta stjórnmálastéttarinnar ríkir afneitun á því að kalda stríðinu hafi lokið. Þegar Bandaríkjamenn vildu endurskipuleggja viðbúnað sinn á Keflavíkurflugvelli eftir hrun Sovétríkjanna varð krafan um áframhaldandi veru herflugvéla að lykilatriði í hugum sumra.
Ætla má að peningalegar ástæður hafi legið þar að baki í fyrstu, þar sem herþotur tryggðu ákveðinn lágmarksviðbúnað og þar með hermang. Með tímanum varð krafan um þotuflug að sjálfstæðu markmiði sem tók á sig þá mynd að þegar herstöðinni varð loksins lokað árið 2006, gripu stjórnvöld til þess ráðs að sækja þotur annað með því að falbjóða landið undir æfingabúðir.
Það tók umheiminn 29 ár að fá Hiroo Onoda til að horfast í augu við lok seinni heimsstyrjaldarinnar. Vonandi þurfum við ekki að bíða jafn lengi eftir því að íslensk stjórnvöld fáist til að viðurkenna lok kalda stríðisins.