Eftir Erling Folkvord borgarfulltrúa Rauða kosningabandalagsins í Osló
Aths. þýðanda: Eftirfarandi grein birtist í norska dagblaðinu Dagbladet 26. apríl 2007 í tilefni af utanríkisráðherrafundi NATO, sem var haldinn þar dagana 26.-27. apríl. Af þessari grein Folkvords sést berlega hversu nauðsynlegt er að segja skilið við NATO. Jafnvel þótt hér verði mynduð rauðgræn ríkisstjórn eftir kosningar, þá verður hún samábyrg vegna stríðsaðgerða og glæpaverka NATO svo lengi sem hún gengst ekki fyrir úrsögn Íslands úr NATO.
Þegar rauðgrænu utanríkis- og varnarmálaráðherrarnir okkar hitta nú sína stríðandi kollega í Osló eru liðin átta ár síðan NATO fór fyrst í stríð sem NATO.
NATO-ráðið, sem nú er samankomið á Oslo Plaza, kom saman vorið 1999 meðan sprengjurnar eyðilögðu Radio Belgrad. Á þeim fundi samþykkti það nýja hernaðaráætlun sem markaði endalok NATO sem varnarbandalags. Í 24. grein samþykktarinnar segir að ekki aðeins „hryðjuverk, skemmdarverk og skipulagðir glæpir“ geti ógnað NATO-löndunum heldur einnig „stöðvun mikilvægra forðaflutninga“. Ráðherrarnir hafa ekki sagt opinberlega hverskonar forðaflutningar geti orðið til þess að NATO fari í stríð.
Árið 1999 tók NATO sér stöðu sem hernaðarleg heimslögga. Samkvæmt hernaðaráætluninni á NATO að geta brugðist hernðarlega við slíkum ógnunum ekki bara „í og kringum Evró-Atlantshafssvæðið“ heldur líka „á öðrum heimssvæðum“.
Í 59. grein segir að NATO eigi að vera til þess fært að hefja hernaðaraðgerðir á svæðum „þar sem búast megi við litlum eða engum stuðningi frá heimamönnum“. Herliðið þurfi að „geta varið sérhvert svæði, sem er ógnað, og sett upp fjölþjóðlegt lið þegar og þar sem það er nauðsynlegt“. Með venjulegu orðalagi: Norskir hermenn eiga að taka þátt í árásarstríði og hernámi. Þeir sem á fimmta áratug síðustu aldar stóðu að slíkum aðgerðum í Noregi kölluðu sig Wehrmacht, varnarafl. Þrátt fyrir þetta fína orð höfðu þeir „lítinn eða engan stuðning frá heimamönnum“.
Stuttu eftir að NATO og Noregur unnu stríð gegn Júgóslavíu árið 1999 lagði ríkisstjórn Kjell Bondeviks fram skýrslu til Stórþingsins, „Aðlögun norska hersins að þátttöku í alþjóðlegum aðgerðum“. Skýrsla til Stórþingsins nr. 38 (1998-99) var lögð fram af ríkisstjórn Bondeviks 4. júní 1999. Skilaboðin voru skýr: Noregur skyldi búa sig undir að taka þátt í fleiri stríðsaðgerðum utan gamla NATO-svæðisins. Jens Stoltenberg, sem varð forsætisráðherra áður en Stórþingið tók þessa skýrslu til umræðu, studdi þessar stríðsáætlanir. (Jens Stoltenberg er formaður Norska verkamannaflokksins, sem hefur verið í ríkisstjórn með Sósíalíska vinstriflokknum og Miðflokknum síðan í september 2005, en ríkti sem minnihlutastjórn frá mars 2000 til október 2001 – aths. þýð.)
Þegar NATO-ráðið ákvað í október 2001 að styðja árás Bandaríkjanna á Afganistan, sem stríddi gegn þjóðarrétti, sagði forsætisráðherrann:
„Þetta er söguleg ákvörðun sem undirstrikar hinn sterka samhug í NATO. (…) Í fyrsta sinn tekur NATO ákvörðun á grundvelli þess sem er sjálfur kjarninn í bandalaginu, að líta skuli á árás á eitt land sem árás á þau öll.“ (Yfirlýsing Stoltenbergs í fréttatilkynningu 182/2001 frá skrifstofu forsætisráðherra 4. október 2001.
Hvorki Bondevik né Stoltenberg hafa getað andmælt með rökum hinni hárréttu fullyrðingu Ståle Eskelands lagaprófessors um að „það lá ekki fyrir nein heimild frá Öryggisráði Sameinuðu þjóðanna um árásina á Afganistan“. (Fyrirlestur Ståle Eskelands í Oslo Militære Samfund 6. október 2003). Norskir ráðherrar eru ekki uppteknir af því hvort formsatriðum Sameinuðu þjóðanna er fullnægt áður eða eftir að þeir fara í stríð. Þeir fylgja stríðsáætlunum NATO og hinir rauðgrænu senda norskar sérsveitir til þess sem Kristin Halvorsen (fjármálaráðherra og formaður Sósíalíska vinstriflokksins – aths. þýð.) kallar „vörn Kabúl“.
Statoil (norska olíufyrirtækið sem er að mestu í ríkiseigu, stærsta fyrirtæki Noregs – aths. þýð.) hefur fjárfest mikið í „lífsnauðsynlegum auðlindum“ í Aserbaídsjan. Gróðinn er himinhár. Svo lengi sem hin spillta Alijev-ætt hefur völdin í landinu gengur allt vel hjá Statoil og Noregi. En svo spillt ríkisstjórn er ekki örugg í svo fátæku landi.
Að því gæti komið að völdin í Aserbaídsjan falli í hendur ríkisstjórnar sem vill byggja upp sitt eigið land í staðinn fyrir gróða vestrænna olíufélaga. Gerist það, þá gæti ein af næstu stríðsaðgerðum NATO falist í að hindra „stöðvun mikilvægra forðaflutninga“ frá olíulindum Statoil og BP undir Kaspíahafinu.
Einar Ólafsson þýddi