eftir Magnús Má Guðmundsson formann Ungra jafnaðarmanna

Greinin birtist í Morgunblaðinu 18. mars og á vef Ungra jafnaðarmanna, Politik.is, 19. mars.

Um miðjan febrúar árið 2003 vildi Tony Blair að vopnaeftirlitsmenn Sameinuðu þjóðanna fengu lengri tíma til að sinna starfi sínu í Írak. Nokkrum dögum síðar sagði Hans Blix, yfirmaður vopnaeftirlitsnefndar SÞ, að Írakar sýndu raunveruleg merki um samvinnu. Í framhaldinu fór hann fram á að vopnaeftirlitsmenn fengu nokkra mánuði til viðbótar við störf sín í landinu. Davíð Oddsson þáverandi forsætisráðherra sagði á Alþingi 3. mars að hann undirstrikaði nauðsyn þess að ályktanir SÞ héldu annars væri hætta á að öryggishlutverk samtakanna yrði dregið niður og að lokum myndu SÞ verða fyrir álitshnekkjum.

Skömmu fyrir innrásina
Á fundi öryggisráðs Sameinuðu þjóðanna 7. mars sagði Mohamed El Baradei, yfirmaður Alþjóðakjarnorkumálastofnunarinnar, að engar vísbendingar hefðu komið fram um að Írakar hefðu endurnýjað kjarnorkuvopnaáætlun sína. Stuttu síðar sagði hann stofnuna þurfa ,,tvo til þrjá mánuði til viðbótar til þess að geta slegið því föstu að Írakar vinni ekki, og hafi ekki unnið, að þróun kjarnorkuvopna.”

George Bush, Tony Blair og José María Aznar, þáverandi forsætisráðherra Spánar, hittust og funduðu á Azoreyjum 17. mars. Þar gaf Bandaríkjaforseti SÞ sólarhringsfrest til að ákveða hvort samtökin styddu stríð gegn Írak undir forystu Bandaríkjanna. Skömmu síðar sagðist Davíð Oddsson styðja yfirlýsinguna.

Stuðningur Íslands við stríðið var ákveðin af tveimur mönnum sem sýndi og sýnir ótrúlega vanvirðingu þeirra manna gagnvart lýðræði í landinu og um leið sinni eigin þjóð. Þetta var gert án þess að utanríkismálanefnd Alþingis kæmi saman, en nefndin á að vera ríkisstjórninni til ráðuneytis um ,,meiri háttar utanríkismál enda skal ríkisstjórnin ávallt bera undir hana slík mál, jafnt á þingtíma sem í þinghléum.” Ef stuðningur við stríð er ekki meiri háttar utanríkismál – hvað er þá meiri háttar utanríkismál?

Skömmu eftir miðnætti að íslenskum tíma þann 20. mars hófst stríð í Írak.

SÞ og alþjóðasamfélaginu sýnd vanvirðing
Ísland var og er á lista sem gengur þvert gegn samþykktum alþjóðasamfélagsins, heimilaði aðgerðir sem ekki voru studdar af Sameinuðu þjóðunum og tóku ekki mið af upplýsingum manna eins og Hans Blix og Mohamed El Baradei. Hvað sem fólki finnst um SÞ og það hversu svifaþung samtökin geta verið þá geta þjóðir, líkt og þjóðirnar á lista hinna viljugu gerðu, ekki hegðað sér á þennan hátt. Það er óábyrgt. Með þessum gjörningi sýndu Íslendingar í samvinnu við félaga okkar á listanum Sameinuðu þjóðunum og alþjóðasamfélaginu í heild sinni gífurlega vanvirðingu og um leið drógu við úr áhrifamætti SÞ.

Hroki Sjálfstæðis- og Framsóknarmanna
Kofi Annan, þáverandi aðalritari Sameinuðu þjóðanna, fullyrti um miðjan september 2004 að árásarstríðið í Írak hefði ekki verið í samræmi við stofnsáttmála SÞ og væri í því ljósi ólöglegt. Ákvörðun sem þessa væri ekki hægt að taka fram hjá öryggisráði SÞ. Í framhaldinu sagðist Halldór Ásgrímsson ekki hafa skipt um skoðun hvað varðaði lögmæti innrásarinnar í Írak þrátt fyrir yfirlýsingu aðalritara SÞ. Halldór sagði að fólk ætti ekki að vera að ,,dvelja svona mikið við fortíðana eins og er verið að gera” og sagði hann jafnframt að það ætti frekar að horfa til framtíðar. Varðandi gjöreyðingarvopnin sagðist Halldór hafa orðið ,,a.m.k. fyrir miklum vonbrigðum” með að upplýsingar sem hann hafði haft undir höndum hafi ekki verið réttar.

Í byrjun árs 2005 kom í ljós í könnun sem Gallup framkvæmdi að 84% Íslendinga voru á móti því að við séum á lista hinna viljugu þjóða. Davíð Oddsson skildi ekkert í því að Gallup skyldi spyrja ,,svona” og taka þátt í ,,uppþoti stjórnarandstöðunnar”. Þáverandi formaður utanríkismálanefndar Alþingis, Sólveig Pétursdóttir, reyndi að gera lítið úr lista hinna vilju og sagði listann ekki skipta máli. Siv Friðleifsdóttir reyndi einnig að draga úr mikilvægi lista hinna viljugu og sagði aukinheldur að nú væri aðeins uppbyggingin eftir og að ,,fólk [virtist] ekki átta sig á því.” Uppbyggingin eftir. Er það raunin? Hvernig er ástandið í Írak í dag? Ekkert lát virðist vera á óöldinni í Írak og sífellt fleirum verður ljóst hvaða hörmungar stríðið hefur kallað yfir írösku þjóðina. Samt sem áður stendur Sjálfstæðisflokkurinn fast á því að stuðningur við innrásina hafi verið réttur. Afstaða Framsóknarflokksins er óljós en Jón Sigurðsson formaður flokksins hefur farið ófáa hringi í málinu eftir að hann kom fram á sjónarsviðið sem handvalinn eftirmaður Halldórs Ásgrímssonar sl. sumar.

Hinir staðföstu stríðsandstæðingar
Um þessar mundir eru liðin fjögur ár frá því að innrás Bandaríkjamanna og bandalagsríkja þeirra í Írak hófst með formlegum stuðningi íslensku ríkisstjórnarinnar. Mánudagskvöldið 19. mars kl. 20 munu hinir staðföstu stríðsandstæðingar efna til baráttusamkomu í Austurbæ þar sem allir eru velkomnir á meðan húsrúm leyfir. Þar verður innrásinni mótmælt og þess krafist að íslensk stjórnvöld axli ábyrgð vegna hins svívirðilega stuðnings við hið ólöglega árásarstríð. Ungir jafnaðarmenn tilheyra hinum staðföstu stríðsandstæðingum.

Á fjögurra ára afmæli Íraksstríðsins efna ýmsir hópar og samtök til baráttusamkomu í Austurbæ, þar sem stríðsrekstrinum og stuðningi Íslands er mótmælt.

Stundin: Mánudagskvöldið 19. mars, kl. 20

Staðurinn: Austurbær (gamla Austurbæjarbíó)

Dagskráin:

Ávörp: Guðfríður Lilja Grétarsdóttir og Helgi Hjörvar

Tónlistaratriði: XXX Rottweilerhundar, Ólöf Arnalds & Vilhelm Anton Jónsson

Upplestur: Bragi Ólafsson

Kynnir: Davíð Þór Jónsson

Aðstandendur: Hinir staðföstu stríðsandstæðingar

Samtök hernaðarandstæðinga
MFÍK
Þjóðarhreyfingin – með lýðræði
Ung vinstri græn
& Ungir Jafnaðarmenn

Sjá dagskrá

Næstkomandi þriðjudag, 20. maí, verða liðin fjögur ár frá innrásinni í Írak, innrás Bandaríkjanna, Bretlands og fleiri ríkja með fulltingi lufsulegra þýja, svokallaðra viljugra eða staðfasta ríkja, eins og íslensku ríkisstjórnarinnar undir forystu Davíð Oddssonar og Halldórs Ásgrímssonar – og megi skömm þeirra lengi uppi vera. Nú, fjórum árum seinna, líður varla sá dagur að ekki berist fréttir af því að tugir óbreyttra borgara falli eða örkumlist – þessar fréttir eru farnar að líða hjá skynfærum hins almenna borgara rétt eins og fréttirnar af Nasdaq-vístölunni. Það verður ekki framhjá því litið að íslenska ríkisstjórnin er samábyrg vegna dauða og örkumla hundruð þúsunda almennra borgara í Írak auk hermanna frá ýmsum löndum.

Þessi innrás hófst þrátt fyrir mestu mótmælaaðgerðir sögunnar. Kannski má segja að mótmælaaðgerðir vegna Víetnamstríðsins hafi verið meiri, en aldrei hafa verið jafn víðtækar og fjölmennar mótmælaaðgerðir á jafnstuttum tíma og voru veturinn 2002 til 2003. Ekki tókst þó að koma í veg fyrir innrásina. Verkinu er því ekki lokið. Rétt eins og mótmæli á Vesturlöndum áttu sinn þátt í að binda endi á Víetnamstríðið getum við hugsanlega lagt okkar að mörkum til að stytta þann hörmungartíma sem rann upp í Írak með innrásinni 20. mars 2003 – og var raunar hafinn miklu fyrr með viðskiptabanninu í kjölfar fyrra Persaflóastríðsins.

Sem betur fer er hreyfingin, sem varð til gegn þessu stríði, enn í fullu fjöri. Víða um heim eru ýmiskonar aðgerðir nú þessa dagana. Hér skulu nefndar aðgerðir í Bandaríkjunum og nokkrum Evrópulöndum:

Bandaríkin: Mótmælafundur við Pentagon í Washington laugardaginn 17. mars. Sjá A.N.S.W.E.R. Á heimasíðu United for Peace and Justice er listi yfir fyrirhugaðar aðgerðir á meira þúsund stöðum í Bandaríkjunum.

England: Á Englandi hefur að undanförnu farið saman barátta gegn endurnýjun Trident-kjarnorkusprengjuflauganna, gegn Írakstríðinu og þátttöku Breta í því og gegn áformum Bandaríkjamanna um innrás í Íran.
Miðvikudaginn 14. mars voru mótmæli gegn endurnýjun Trident-flauganna.
Þriðjudaginn 20. mars verður svokallað almannaþing í London til að ræða Írak, fyrirhugaða innrás í Íran og utanríkisstefnu Bretlands eftir Blair. Sjá Stop the War Coalition og Campaign for Nuclear Disarmament.

Rétt er að geta þess að 27. janúar voru gífurlega fjölmennar mótmælaaðgerðir í Washington gegn stríðinu, talið er að allt að hálf milljón manns hafi tekið þátt í þeim og 24. febrúar tóku allt að 100 þúsund manns þátt í mótmælaðgerðum í London.

Danmörk laugardaginn 17. mars:
útifundir í Álaborg, Árósum, Óðinsvéum, Kaupmannahöfn og Rönne.
Allir danskir hermenn heim, nú!
Sjá Nej til krig.

Svíþjóð laugardaginn 17. mars:
útifundir í Stokkhólmi, Gautaborg, Málmey og víðar.
Bandaríkin út úr Írak.
Nätverket Mot Krig.

Sjá myndir hér og hér.

Írland laugardaginn 24. mars: Írland láti af stuðningi við stríðið, bandaríski herinn burt frá Shannon-flugvelli! Irish Anti War Movement

Belgía sunnudaginn 18. mars. Útifundur í Brussel. Stop USA, Coordination Nationale d’Action pour la Paix et la Démocratie, Mother Earth.

Grikkland laugardaginn 17. mars: 17 Μάρτη, Πανελλαδικό Αντιπολεμικό Συλλαλητήριο, Αθήνα, Πλ. Συντάγματος 2:00 μμ. www.stop-the-war.gr

Ítalía laugardaginn 17. mars: útifundur í Róm. Þar er lögð áhersla á að Ítalir dragi herlið sitt til baka frá Afganistan, en það hefur verið deilumál þar að undanförnu. 17 MARZO A ROMA P.za della Repubblica ore 15 MANIFESTAZIONE NAZIONALE per il ritiro delle truppe dall’Afghanistan e da tutti i fronti di guerra. Confedarazione Cobas

eftir Einar Ólafsson

Eftirfarandi grein birtist í Morgunblaðinu 17. mars 2007

Eina hugsanlega leiðin til að binda enda á sívaxandi ofbeldi í Írak er að bandaríski herinn hverfi á braut ásamt herliðum annarra svokallaðra viljugra ríkja. Jafnframt verða bandarísk fyrirtæki að draga starfsemi sína úr landinu, fyrirtæki eins og Halliburton, Bechtel og olíufyrirtækin sem nú eru að leggja undir sig olíuvinnslu í landinu.

Meginástæða ofbeldisins er innrás og hernám Bandaríkjanna. Það er sama hversu mikið herlið Bandaríkjamenn senda til Írak, þau hryðjuverk sem þar eru framin dag hvern verða ekki stöðvuð með hervaldi því að hryðjuverkin eru vopn hins valdalausa gegn hervaldinu. Þótt ekki sé rétt að kenna villimannsleg hryðjuverk, sem valda fyrst og fremst limlestingum og dauða almennings, við frelsisbaráttu er það samt vafalaust að innrás og hernám Bandaríkjanna í Írak er orsök þessa ástands.

Engin von er þó til að ofbeldinu linni sjálfkrafa þótt Bandaríkjamenn hverfi á braut ásamt þýjum sínum. Átökin eru orðin miklu flóknari en svo. En þá fyrst, þegar Bandaríkjamenn og bandamenn þeirra hverfa á brott, verður hægt að byrja að vinna að friði. Þá verða Bandaríkjamenn að halda sig til hlés en láta önnur ríki, ríkjasambönd eða yfirþjóðleg samtök og stofnanir, sem á engan hátt komu að innrásinni, svo sem Sameinuðu þjóðirnar (en ekki NATO sem er undir forystu Bandaríkjanna), gangast fyrir friðarumleitunum í Írak og að þeim verða allir innlendir aðilar að koma.

Nú er ekki líklegt að Bandaríkjamenn muni fallast á þetta, af því að það er ekki meginmarkmið þeirra að koma á friði, lýðræði og stöðugleika í Írak. Það sem fyrst og fremst vakir fyrir þeim er að ná ítökum í landinu meðal annars til að ná yfiráðum yfir olíuframleiðslunni. Þó að mikilvægt sé fyrir þá að koma á friði er þeim meira virði að halda ítökum sínum.

Alþjóðasamfélagið svokallaða verður því að þrýsta á Bandaríkin að hverfa frá Írak. Og þar gegna hin svokölluðu viljugu ríki mikilvægu hlutverki. Meðal þeirra er Ísland. Íslenska ríkisstjórnin getur alls ekki sagt að hún hafi haft rangar upplýsingar þegar hún ákvað að lýsa yfir stuðningi við innrásina. Ef svo var, þá var utanríkisráðuneytið engan veginn starfi sínu vaxið. Mjög trúverðugar upplýsingar lágu fyrir um að sáralitlar líkur væru á að gjöreyðingavopn væru til í Írak og vopnaeftirlitsmenn báðu um aðeins lengri frest til að sannreyna það sem lá næstum ljóst fyrir. Aðrar ástæður, sem tíundaðar hafa verið, eru jafnfráleitar. Jafnframt lágu fyrir skýrslur frá ýmsum viðurkenndum aðilum um hugsanlegar afleiðingar innrásar þar sem spáð var miklum hörmungum. Það eina sem íslensk stjórnvöld geta gert núna er að skammast sín og lýsa því yfir að þessi stuðningur hafi verið mistök. Jafnframt verða þau að horfast í augu við ábyrgð sína á þeim hörmungum sem dunið hafa yfir írösku þjóðina frá því að innrásin hófst (látum viðskiptabannið og allt sem því fylgdi liggja milli hluta að sinni). Síðan ætti ríkisstjórnin að hafa frumkvæði að því að fá önnur „viljug ríki“ til að gera hið sama og snúa sér svo sameiginlega til bandarískra stjórnvalda og krefjast þess að þau hverfi frá Írak, bæði með her og bisness, svo hægt verði að fara að vinna að friði. Loks ber Íslendingum að opna landið fyrir íröskum flóttamönnum, því að hverjir eiga að gera að ef ekki þeir sem bera ábyrgð á ástandinu?