Friðarins fólk!
Stórt orð friður
Fyrir 40 árum – tæpum – hitti ég Mohamed – kannski hét hann ekki Mohamed – skiptir engu.
Mohamed var frá Palestínu – hafði búið í flóttamannabúðum frá 1948 – fimm árum eldri en ég – rekinn í flóttamannabúðir með foreldrum sínum – 48 stundir fengu þau til að komast útfyrir sjálfskipuð landamæri Ísraelsríkis – svonefnds. Ríkis sem stofnað var – til að samviska V-Evrópu fengi frið og gæti losað sig undan gyðingadraugi nasismans.
Samviska ráðamanna Íslands á þeim tíma hreinsaðist einnig, þeir urðu fyrstir til að viðurkenna hið nýja ríki. Enda höfðu þeir neitað að taka við flóttamönnum – gyðingum – hingað til lands – þau sem björguðust undan brottflutningi héðan voru flest hver konur sem giftust heiðarlegum Íslendingum sér til lífsbjargar – að hluta – kannski og vonandi hefur ástin einnig komið til – en ráðslagið var ekki ráðamanna. Þannig að þeir fengu sína samviskuhreinsun.
Já, samviska stríðsgróðamanna fékk frið. Og síðan hefur ófriður ríkt í Mið-Austurlöndum, vegna þess að friður getur ekki byggt á óréttlæti. Friður getur ekki byggt á því að múra Palestínumenn inni í eigin landi.
Við undirbúning þessa ávarps spurði ég vinkonur mínar: Hvað er friður?
Friður er draumur – sagði ein.
Friður fæst verði hætt að framleiða og selja vopn – sagði önnur.
Ráðamenn uppdubbaðra heimsvelda hafa löngum notað aðferðir Rómverja að deila og drottna: Corrumpe et impera! Og hefur gefist vel – þarf skammt að líta til að sjá merkin.
Í Höndum og orðum Sigfúsar Daðasonar segir:
-
Fyrrum var sagt: þú skalt sundra og drottna síðan –
en vér höfum nýtt og ljúfmannlegra boðorð.
Vort boðorð er stórfenglegt
einfalt og snjallt
og tært eins og sjálft dagsljósið.
Drottnun er ekki samræmanleg vorum hugsjónum:
undirokaðar þjóðir
eiga sér öruggan samastað
í hjarta voru.
Vér berum friðarorð sundruðum
og vér flytjum huggun fátækum.
Vér erum málsvarar frelsis:
frjálslyndi vort er svo yfirtak víðtækt
að það krefst frelsis handa kúgaranum
friðar handa rústunum
lífsréttar handa dauðanum.
Svo mælti skáldið Sigfús.
Í Írak hafa hersveitir friðarins kastað friðarbombum síðustu árin – með samþykki ríkisstjórnar Íslands – og gildir þá einu hver með ráðherradóminn fer eða hvert kynið er – friðsemd stjórnvalda okkar eru fá takmörk sett – innanlands sem utan.
Flísasprengjur – klasasprengjur – jarðsprengjur – dúndursprengjur – sprengjur – drepa! – drepa allt í friðarins nafni – og gróðans. Það er málið – gróðans, þar sem allt er leyft í frelsisins nafni.
Undarlegt orð friður!
Friður er að segja – ekki þegja!
Friður er að standa upp – ekki lúffa!
Friður felst ekki í því að horfa í gaupnir sér – heldur aðhafast – gera – vera og þora.
Hafast það að, að þola ekki órétt, þola ekki að sumir safni auði með augun rauð – meðan aðra brauðið vantar – þar mun enginn friður ríkja.
Og hér – hér norður undir baugi heimskauts – hafa gengið og ganga lausir varúlfar og varmenni – hér ríkir enginn friður.
Sátt getur aldrei orðið um það að fólk sé borið út af heimilum sínum, vegna ráðslags stjórnmálamanna og þeirra legáta – allra síst á tímum er aðrir hafa svo stórt um sig að halda má að ístrum og undirhökum sé safnað til að fylla upp í plássið!
Friður felst ekki í undirgefni – heldur virðingu gagnkvæmri okkar á milli – manneskjanna.
Friður getur ekki byggt á hroka – hrokinn sem upphafning eigin sjálfs er ekki góður grunnur að byggja á.
Friður á ekki rætur í forsetaembætti sem talar ofan frá og samsamar sig þotuliði heimsins.
Stjórnvöld sem valdið hafa ófriði geta ekki leitt til friðar.
„O, ætli rauðsmýringum verði skotaskuld úr því að tapa því sem þér fá léð, bara ef þeir sjá sér hag í því,“ skrifaði Halldór Kiljan Laxness fyrir ríflega sjötíu árum.
Nei – Rauðsmýringum varð engin skotaskuld úr því – ekki fremur en lukkuriddurum dagsins sem hefur tekist svo dáindis vel að græða á því að tapa öllu sem þeir fengu léð af okkur – múgamönnum. Og meðan lukkuriddarar ganga lausir verður enginn friðurinn – meðan stjórnvöld styðjast við og styðja lukkuriddara – verður enginn friður.
-
„rennur blóð eftir slóð
og dilla ég þér jóð,“
segir um Gunnvöru er samning gerði við Kólumkilla á sínum tíma – enn er verið að gera samninga við Kólumkilla – en það er okkar að rifta þeim – hvort heldur um er að ræða samninga um beina og óbeina þátttöku í hernaði gegn öðrum – eða okkur sjálfum – eða landinu sem við byggjum og eigum að gæta fyrir afkomendur okkar
-
„Sjálfgerðir fjötrar
eru traustastir fjötra,“
segir skáldið Sigfús í Höndum og orðum – minnumst þess – rjúfum hina sjálfgerðu fjötra – sem og aðra! Fjötralaus erum við alls megnug til að ná friði – við þurfum ekki sprengjur – í mesta lagi einn skó – eða jafnvel tvo – sem við getum gripið til – í ítrustu neyð!
Birna Þórðardóttir
framkvæmdastjóri Menningarfylgdar Birnu ehf.
Veffang: www.birna.is
Netfang: birna@birna.is