Ármann Jakobsson fjallar um kvikmyndina Lord of War
Í raun segja fyrstu mínúturnar alla sögu. Þar er á myndrænan hátt fylgt byssukúlu í gegnum framleiðslu á fullkomnu færibandi, dreifingu og að lokum lendir hún í fórnarlambi í Afríku. Þessi örsaga í mynd skilgreinir umfjöllunarefnið og skapar samhengi sögunnar sem síðan er sögð í myndinni en það gæti verið eins konar mefistófelesarsaga án djöfulsins, um mann sem gengur á hönd siðspillingu og hefur viðurværi sitt af eymd og dauða annarra.
Frásagnarhátturinn minnir svolítið á kvikmyndina Goodfellas þar sem aðalpersónan bregður sér öðru hvoru í gervi sögumanns sem segir söguna í endurliti. Hún fer í hring, hefst í nútímanum en síðan erum við leidd um þroskasögu illvirkjans, að vísu heldur hraðar og sú saga er enn fremur öllu einfaldari. Persónur skiptast í fjóra hópa: fjölskylda sögumannsins og söguhetjunnar, viðskiptavinir hans, samkeppnisaðilar og laganna verðir, en allt er þetta fremur einfalt og ein persóna látin standa fyrir margar.
Söguhetjan er Júrí Orloff, úkraínskur innflytjandi í Bandaríkjunum. Sá ákveður að gerast vopnasali eftir að hafa horft upp á morð í hverfinu sínu. Frekari skýringar fást ekki og kannski er þeirra ekki þörf. Vopnasalar heimsins eru sjálfsagt af mörgu tagi og ekki einfalt að skýra hvers vegna þeir leggja þessa iðju fyrir sig. Í myndinni er alls ekki reynt að skapa neina samúð með Orloff. Hann virðist frá upphafi siðblindari en ritstjórar DV og á sér engar sýnilega málsbætur. Sem skapaði hættu á grunnfærni ef Orloff væri hið sanna illmenni sögunnar.
Með hlutverk Orloffs fer Nicolas Cage og gerir það ágætlega. Á honum mæðir mikið þar sem Orloff er þungamiðja sögunnar. Aðrir leikarar eru meira og minna jafnaldrar bíórýnis sem bregður ævinlega óþyrmilega þegar hann áttar sig á hversu gamlir jafnaldrarnir eru orðnir. Þar má nefna Ethan Hawke og enska leikarann Eamonn Walker í hlutverki ógeðfellds þjóðarleiðtoga í Líberíu. Ekki veit ég hvort hann á að vera stældur eftir Charles Taylor en því miður er enginn hörgull á slíkum illvirkjum í sögu Afríku.
Á tímabili velti bíórýnir vöngum yfir þeirri mynd sem dregin var upp af Afríku og fannst hún í fyrstu svolítið yfirlætisleg, jafnvel í anda villimannagoðsagna 19. aldar. En þegar á líður söguna sækja Afríkumenn í sig veðrið og fegursta atriði myndarinnar er þegar þeir taka hægt og rólega í sundur flugvél vopnasalans sem hefur verið nauðlent á afrískum sveitavegi. Þar og víðar í myndinni er táknmál sem skilur áhorfandann eftir þungt hugsi.
Tvö fremur ótrúverðug atriði draga nokkuð úr krafti myndarinnar. Annað er þegar óþokkinn er fenginn til að taka annan vopnasala af lífi. Almennt séð finnst mér sú mynd sem er dregin af lífi vopnasalans fremur varasöm. Eru stórbokkar í þessum bransa í svona miklu návígi við kúnnann og viðbjóðinn sem þeir framleiða? Þess ber þó að geta að bíórýnir hefur enga persónulega reynslu af þessu en var þó ekki nógu sannfærður. Hitt var lokaatriðið þar sem bróðir Orloffs setur í strik í reikninginn í einni vopnasölunni. Í hlutverki hans er Jared Leto, sá fallegi maður sem er með tíð og tíma orðinn þaulæfður í að vera skítugur og svolalegur í kvikmyndum en er í þessari mynd eins konar táknrænn Kristsgervingur og sýnir fram á mennskuna sem bróðir hans hefur glatað. En á kostnað raunsæisins því miður.
Í lok myndarinnar er skálkurinn Orloff handsamaður af ódeigum starfsmanni interpol. Hann er hins vegar sallarólegur. Jafnvel ólöglegir vopnasalar þurfa ekki að óttast lögin því þeir vinna skítverkin fyrir þá löglegu og hann bendir andstæðingi sínum á að sjálfur sé hann þegn stærsta vopnasala heimsins, forseta Bandaríkjanna. Þá loksins finnur áhorfandinn þann mefistófeles sem vantaði í sögunni, það illmenni sem sagan snýst í rauninni um. Áhorfendur standa eftir og þurfa að velta fyrir sér hvort þeir séu ef til vill með einum eða öðrum hætti í þjónustu ennþá stærri og ógeðfelldari útgáfu af hinum viðbjóðslega Orloff.
Ármann Jakobsson