Kristinn Schram og Kolbeinn Óttarsson Proppé fjalla um fréttaflutning af fundum andstæðinga Íraksstríðsins
Eftirfarandi grein birtist í Morgunblaðinu 1. apríl 2006.
„SIGGI var úti með ærnar í haga.“ Hann byrjar í léttri heiðríkju þessi söngtexti Jónasar Jónassonar en verður síðan einkennilega drungalegur. Sama má segja um kaffispjall okkar félaganna sem gekk aðallega út á gamansögur eins og vant er. En allar stukku þær suður í mó þegar samræðan barst að fréttaflutningi af fundum andstæðinga Íraksstríðsins laugardaginn 18. mars síðastliðinn.
Þá voru þrjú ár liðin síðan Bandaríkjamenn, Bretar og bandamenn þeirra, þ.m.t. Íslendingar, gerðu árás á Írak. Þessa atburðar var minnst um víða veröld, þar á meðal hér á Íslandi með mótmælaaðgerðum á Ingólfstorgi og fundi í Háskólabíói. Eins og vera ber var fjallað um þessa atburði í fjölmiðlum landsins. Lítið er um fréttaflutning af atburðunum að segja, en þó vekur framganga Glúms Baldvinssonar, fréttamanns NFS, athygli. Hann tók annars vegar viðtal við Stefán Pálsson, formann Samtaka herstöðvaandstæðinga, og hins vegar Hans Kristján Árnason, einn aðstandenda Þjóðarhreyfingarinnar. Eftir nokkuð eðlilegar spurningar fengu þeir Stefán og Hans Kristján báðir furðulega spurningu frá fréttamanninum en svona var hún orðuð til þess síðarnefnda: “Nú réðust hryðjuverkamenn á New York og felldu turnana tvo, hvernig á að bregðast við slíku, hvernig á að bregðast við hryðjuverkamönnum?” Hvað vakti fyrir fréttamanninum með þessari spurningu? Er hann að halda því fram að innrásin í Írak hafi verið eðlileg vegna árása á Bandaríkin hinn 11. september 2001? Ef svo er væri athyglisvert að fá útskýringu frá fréttamanninum á þessum tengslum. Þekkir hann tengsl hryðjuverkanna 11. september og Íraksstríðsins, önnur en þau að innrásaraðilar notuðu þau sem afsökun?
Lævís málflutningur
Málflutningur Glúms er sem bergmál af málflutningi hægri öfgastöðvarinnar Fox í Bandaríkjunum. Með því að spyrða innrásina í Írak og 11. september saman í myndum og máli – og oft með jafn „sakleysislegum“ spurningum og fréttamaður NFS bar fram – tókst, a.m.k. til skamms tíma, að telja meirihluta Bandaríkjamanna trú um að innrásin hefði átt rétt á sér. Enginn veit neitt um meint gereyðingarvopn, sem voru ástæða innrásarinnar, og vitað er að allt tal um tengsl Íraks við hryðjuverkamenn var byggt á sandi, enda blómstra hryðjuverk þar sem aldrei fyrr. Í því ljósi verður að skoða fréttaflutning Fox-stöðvarinnar í aðdraganda og í kjölfar innrásarinnar. Með slíkri framsetningu er skákað í skjóli þjóðernistilfinninga Bandaríkjamanna og höfðað til þeirrar samstöðu sem hinar hryllilegu árásir á New York ólu af sér.
Það að taka undir þessar fáránlegu tengingar er hins vegar meira en lítið furðulegt. Ekki einu sinni ráðamenn íslensku þjóðarinnar voga sér að bera slíkt á borð fyrir landsmenn og þó eiga þeir nokkuð undir því að stuðningur þeirra byggist ekki eingöngu á blekkingum. Bandaríkjamenn notuðu ýmsar tylliástæður til að koma vilja sínum fram, m.a.s. Hallór Ásgrímsson segist ekki hefðu stutt innrásina hefði hann vitað það þá sem hann veit í dag.
En Glúmur Baldvinsson, fréttamaður NFS, virðist vita betur. Væntanlega megum við eiga von á því næst þegar stríði er mótmælt að hann spyrji fólk um gereyðingarvopn Saddams Husseins. Að spyrja, í þessu samhengi, mótmælendur gegn Íraksstríði hvað þeim finnist um 11. september jafngildir áróðri fyrir lygum Bandaríkjastjórnar. Eins væri hægt að spyrja hvað þeim finnist um árásir bandamanna á Dresden í seinni heimsstyrjöldinni – báðir atburðirnir eru jafnótengdir Íraksstríðinu.
Leiksvið fáránleikans
Og hvernig á að svara svona spurningu? Að vísu var svar Stefáns aldrei flutt í fréttatímanum og Hans Kristján sjálfsagt of dannaður til að benda á fáránleika spurningarinnar. Er okkur ætlað að svara svona spurningum með skynsemi? Það væri kannski eðlilegast að hleypa þessu öllu upp í vitleysu eins og gert er í skemmtifréttaþáttum vestra og svara bara: „Jú, ég hefði viljað ráðast á Holland. Þar er alveg fullt af múslimum og stutt að fara.“ Kannski ættum við að gefa okkur fáránleikanum algjörlega á vald og svara: „Siggi var úti með ærnar í haga.“ Skyldi nokkur taka eftir því? Erum við ekki hvort sem er svo firrt öllum veruleika og sannfærð um að okkar lóð séu svo létt að litlu skipti þó á vogarskálarnar séu látin? Slíkur er eflaust skilningur margra sem að forspurðu eru taldir til hinna „viljugu“ þjóða, en þá spyr maður: Hvar liggur ábyrgðin í lýðræðisríkjum?
Nú vitum við sem sagt að lágfóta smýgur dældirnar og gýtur gráleitum augum á okkur auðtrúa æruleysingjana. Það væri svo sem ekkert skrýtið ef stríðsvargarnir litu slíkum augum á okkur. Við sem búum við það að tveir æðstu ráðamenn þjóðarinnar gera okkur fyrirhafnarlaust samsek að ólöglegri innrás ef það skyldi verða til þess að halda í nokkrar atvinnuskapandi herþotur. Okkur verður bara hugsað til þessara aumingjans ráðamanna sem nú vaga smeykir um holtin og skúmaskot Atlantshafsbandalagsins eða bíða þess skjálfandi á beinunum að „nýjar tillögur“ komi að vestan. Og við spyrjum: Þora þeir heim?