eftir Finn Dellsén
Eftirfarandi grein birtist í vefritinu ogmundur.is 25. janúar.
Nýjustu fréttir af vettvangi Atlantshafsbandalagsins eru þær að nokkrir af valdamestu hershöfðingjum bandalagsins boða beitingu kjarnorkuvopna til að „uppræta hryðjuverk“. Hershöfðingjarnir ætlast til þess að þessi nýja stefna verði samþykkt á NATO-þingi í apríl. Þar verða fulltrúar íslenskra stjórnvalda, og þar fá Íslendingar tækifæri til að mótmæla stefnu sem þessari.
Að vísu hefur NATO aldrei útilokað að beita kjarnorkuvopn að fyrra bragði, þótt þetta sé líklega í fyrsta skipti í áraraðir sem valdamiklir menn innan bandalagsins vilja beinlínis gera það hluta af opinberri stefnu bandalagsins. Réttast væri auðvitað að hin nýja kjarnorkustefna hershöfðingjanna yrði tilefni þess að endurskoða þessa glórulausu afstöðu Atlantshafsbandalagsins.
Því miður virtist formaður utanríkisnefndar Alþingis, Bjarni Benediktsson, útiloka slíkt þegar hann var spurður út í það í þinginu. Hann hafði engar áhyggjur af kjarnorkuhvatningu hershöfðingjanna, en tók þess í stað undir áhyggjur hershöfðingjanna af „þeirri ógn sem vestrænum ríkjum stafar af hryðjuverkum, skipulagðri glæpastarfsemi og mögulegri útbreiðslu gereyðingarvopna.“ Ekki er hægt að skilja orð hans öðruvísi en svo að honum finnist ekki útilokað að beita kjarnorkuvopnum í þessum tilgangi.
Hvenær ætla sjálfstæðismenn að átta sig á því að helsta ógnin við frið í þessum heimi er ekki hryðjuverk fátækustu þjóða heims heldur gereyðingarvopnin sem nú þegar eru til staðar í okkar eigin vopnabúri á Vesturlöndum?
(Frá ritstjóra: Þessar tillögur komu fram í skýrslunni Towards a Grand Strategy for an Uncertain World. Renewing Transatlantic Partnership (pdf-skjal) (bls. 94-98):
„Closely linked to proportionality is the principle of damage limitation. This requires looking at actions taken during a crisis or a conflict through the lens of the post-conflict period. The principle gains in importance as military operations are conducted as wars ‘among the people’. To achieve this end, damage done in the area of operations must be as small as possible, yet it must not reduce the chances of quick success, scored as decisively as possible. We are therefore no longer preoccupied with the traditional principle of destruction, which dominated strategic thinking from the early 19th century. The new principle – in line with the progress of technology – is the principle of minimum damage and victory through paralysis, involving the surgical use of all available instruments of power.
Simultaneously observing proportionality and damage limitation will become extremely difficult in cases where the use of nuclear weapons must be considered. The first use of nuclear weapons must remain in the quiver of escalation as the ultimate instrument to prevent the use of weapons of mass destruction, in order to avoid truly existential dangers. At first glance, it may appear disproportionate; but taking account of the damage that it might prevent, it could well be proportionate. Despite the immense power of destruction possessed by nuclear weapons, the principle of damage limitation remains valid and must be kept in mind. Indeed, it was one of the principles that governed NATO’s nuclear planning during the Cold War.“ (bls. 94)
„Nuclear weapons are the ultimate instrument of an asymmetric response – and at the same time the ultimate tool of escalation. Yet they are also more than an instrument, since they transform the nature of any conflict and widen its scope from the regional to the global. Regrettably, nuclear weapons – and with them the option of first use – are indispensable, since there is simply no realistic prospect of a nuclear-free world. On the contrary, the risk of further proliferation is imminent and, with it, the danger that nuclear war fighting, albeit limited in scope, might become possible. This development must be prevented. It should therefore be kept in mind that technology could produce options that go beyond the traditional role of nuclear weapons in preventing a nuclear armed opponent from using nuclear weapons. In sum, nuclear weapons remain indispensable, and nuclear escalation continues to remain an element of any modern strategy.“ (bls. 96-97)
Rétt er að taka það fram að höfundarnir eru ekki lengur starfandi hershöfðingjar. Samkvæmt frétt í breska blaðinu Guardian hafa þeir hins vegar haft samráð við ýmsa starfandi forsvarsmenn. Núna eftir áramótin hefur skýrslan verið lögð fyrir bandaríska varnarmálaráðuneytið og framkvæmdastjóra NATO og verður líklega til umræðu á leiðtogafundi NATO í Búkarest í apríl.
Sjá líka t.d.:
„NATO must prepare for nuclear first strike, report urges“
Umræður á Alþingi: sjá á vef Alþingis ræðu Steinunnar Þóru Árnadóttur og næstu ræður.)