Á kertafleytingu á Akureyri, 6. ágúst 2009, flutti Brynhildur Þórarinsdóttir rithöfundur eftirfarandi ávarp:

Kæru vinir,

Í dag eru 64 ár liðin frá kjarnorkuárásinni á japönsku borgina Hiroshima. Þennan dag árið 1945 var gríðarlegum fjölda óbreyttra borgara fórnað til að binda endi á stríð sem þegar var á enda. Nærri tífaldur íbúafjöldi Akureyrar lést samstundis en um 80.000 dóu síðar af völdum sára eða sjúkdóma vegna geislunar frá sprengjunni. Þremur dögum síðar var sams konar sprengju varpað á borgina Nagasaki með þeim afleiðingum að 80.000 manns dóu strax, og létust tugir þúsunda létust síðar af völdum geislunar. Enn glímir fólk á þessum slóðum við afleiðingar geilsunarinnar.

Vígbúnaðarkapphlaupið hefur haft skelfileg áhrif á veröldina. Sífellt fleiri ríki reyna að koma sér upp kjarnorkuvopnum og eldri kjarnorkuveldi þverskallast við að eyða birgðum sínum. Þau sem fyrst komu sér upp slíkum gereyðingarvopnum telja sig þar með hafa öðlast einkarétt á þeim. Hverslags vitleysa er þetta, auðvitað á að eyða þessum vopnum, hvaða ríki sem á þau, hvort sem það er Íran, Norður-Kórea, Indland, Pakistan, Kína, Ísrael, Rússland, Frakkland, Bretland eða Bandaríkin.

En ábyrgðin hvílir að miklu leyti á Bandaríkjamönnum sem einir hafa beitt kjarnorkuvopnum í hernaði. Nýr forseti Bandaríkjanna flytur því von um betri heim þegar hann talar fyrir kjarnorkuafvopnun – svo fremi hans þjóð sé tilbúin að taka þátt í slíkri afvopnun.

Eyðingarmáttur kjarnorkuvopnanna er svo óhugnanlegur að mann setur hljóðan yfir því að til séu leiðtogar sem ekki vilja losan heiminn undan þessari ógn.

Mannfallið í Hiroshima og Nagasaki minnir okkur ekki síður á hversu berskjaldaðir óbreyttir borgarar eru í stríðsleik leiðtoganna – manna sem aldrei horfast sjálfir í augu við börnin sem þeir skipa að skuli deyja. 64 árum síðar eru óbreyttir borgarar enn helstu skotmörkin í stríði, fólk eins og við sem ekkert hefur til saka unnið annað en að fæðast og lifa í röngu landi.

Ekki sér til dæmis fyrir endann á átökunum í Afganistan sem verða sífellt blóðugri. Í sumar hafa borist ótal fréttir af mannfalli í herliði Nató, fjöldi Breskra, danskra, þýskra og spænskra hermanna hefur fallið frá innrás andaríkjamanna 2001. Sumir þeirra varla komnir af unglingsaldri, 18 ára krakkar sem með réttu ættu enn að vera í skóla en eru í stað þess látnir bera byssur.

Fréttirnar af vestrænu krökkunum eru meira áberandi en fréttirnar af afgönsku krökkunum sem dáið hafa langt fyrir aldur fram. Alls staðar þar sem er barist eru það nefnilega börnin og unglingarnir sem líða mest, þau eru svipt æskunni, sakleysinu og þar með framtíðinni. Sum átök virðast hreinlega endlaus og setja mark sitt á kynslóð eftir kynslóð, – bara í byrjun þessarar viku misstu 19 palenstínsk börn heimili sitt þegar ísraelski herinn bar fjölskyldur þeirra út.

Við stóðum hér á sama tíma í fyrra, í blússandi góðæri, og fleyttum kertum í þágu friðar og kjarnorkuafvopnunar í heiminum. Margt hefur gengið á síðan og sumir eiga vafalaust erfitt með að hugsa út fyrir landsteinana þegar erfiðleikar steðja að íslenskum heimilum. Við búum sem betur fer ekki við stríðsástand hérna, Ísland er herlaust land og á að vera það áfram. Við getum þakkað fyrir að okkar börn eiga ekki yfir höfði sér herskyldu við 18 ára aldur, við getum þakkað fyrir að þau sem eru auralaus neyðast ekki til að ganga í herinn til að fá skólagjöld greidd.

Samt sem áður mun dynur frá herþotum rjúfa kyrrðina í firðinum okkar næstu dagana. Það er með ólíkindum ógeðfellt að horfa upp á þessar heræfingar á sama tíma og minnst er fórnarlamba loftárásanna á Hiroshima og Nagasaki.

Grimmdarlegir stálfuglarnir minna okkur þó á það sem á þessari stundu er mikilvægast. Að venjulegt fólk hefur ekkert að gera við herþotur og á aldrei skilið að lenda í loftárásum. Hiroshima og Nagasaki hefðu allt eins getað verið Hafnarfjörður og Neskaupsstaður eða Houston og New York. Alls staðar býr fólk eins og við sem þráir frið og fyrirlítur hernað og þá viðbjóðslegu slátrun barna, kvenna og karla sem kjarnorkuvopnin hafa í för með sér.

Við hugsum því með hryllingi 64 ár til baka þegar við segjum: Aldrei aftur Hiroshima, aldrei aftur Nagasaki.

Bandaríska herveldið virðist hafa hörfað undan friðarvilja Norðlendinga. Aðflugsæfingum hefur a.m.k. verið frestað um óákveðinn tíma. Fyrir vikið hafa Samtök hernaðarandstæðinga á Norðurlandi ákveðið að fresta fyrirhugaðri mótmælastöðu við Akureyrarflugvöll klukkan 14.30, laugardaginn 8. ágúst.

Samtökin hafa þó haft njósnir af því að hernaðarbrölti sé ekki lokið á Akureyrarflugvelli og að umræddar æfingar muni fara fram síðar í vikunni. Því verður boðað til nýrrar mótmælastöðu um leið og það liggur fyrir hvenær þær verða.

Á úlfurinn að vernda lambið?

Samtök hernaðarandstæðinga á Norðurlandi efna til mótmælastöðu við Akureyrarflugvöll laugardaginn 8. ágúst klukkan 14.30 til að mótmæla aðflugsæfingum bandarískra orrustuflugvéla og vörslu hergagna á flugvellinum.

Samtökin mótmæla harðlega þeim heræfingum NATO sem hér eru stundaðar undir yfirskyni loftrýmisgæslu fyrir Ísland. Þær ógnir sem nú steðja að íslensku sjálfstæði eru frá amerískum og evrópskum fjármálakapítalisma. NATO er hernaðararmur þeirra afla. NATO er úlfurinn sem á að vernda lambið.

Í janúar sl. var haldin í Reykjavík mikilvæg NATO-ráðstefna undir heitinu: „Öryggishorfur á Norðurheimskautssvæðinu“, og er það í samræmi við nýjan áhuga stórveldanna á þessu svæði. Hernaðarlegar áherslur Bandaríkjanna og NATO verða ekki aðskildar frá efnahagslegum hagsmunum. Það liggur beint við að tengja aukinn áhuga NATO á Íslandi og norðurslóðum ekki aðeins við vaxandi hernaðarlega þýðingu svæðisins heldur vaxandi mikilvægi flutningaleiða í Norðurhöfum og olíuvinnslu í framtíðinni.

Nánari upplýsingar veitir Þórarinn Hjartarson, formaður Félags hernaðarandstæðinga á Norðurlandi (sími 462 4804/netfang thjartar@internet.is).

Kertafleyting verður á fjórum stöðum á landinu fimmtudagskvöldið 6. ágúst kl. 22:30: í Reykjavík, á Akureyri, Egilsstöðum og í Vestmannaeyjum.

Í Reykjavík verður safnast saman við suðvesturbakka Tjarnarinnar (við Skothúsveg). Þar mun Stefán Pálsson, formaður Samtaka hernaðarandstæðinga flytja stutt ávarp. Fundarstjóri verður Eva María Jónsdóttir dagskrárgerðarkona. Að venju verða flotkerti og friðarmerki seld á staðnum.

Kertafleytingin í Reykjavík er á vegum Samstarfshóps friðarhreyfinga, sem er samstarfsverkefni sjö friðarsamtaka og -hópa.

* * *

Á Akureyri efnir Samstarfshópur um frið til kertafleytingar á sama tíma, við Minjasafnstjörnina. Ávarp flytur Brynhildur Þórarinsdóttir rithöfundur. Kertum hefur verið fleytt á Akureyri frá 1998.

* * *

Á Egilsstöðum verður í fyrsta sinn efnt til kertafleytingar að þessu tilefni. Komið verður saman við Lómatjörn í Tjarnargarðinum og flutt stutt dagskrá, þar sem Broddi Bjarnason flytur ávarp og lesin verða ljóð og sungið saman. Fundarstjóri verður Philip Vogler.

* * *

Nánari upplýsingar um aðgerðina í Vestmannaeyjum liggja ekki fyrir.

Íslenskar friðarhreyfingar standa að kertafleytingu á Reykjavíkurtjörn fimmtudaginn 6. ágúst 2009. Safnast verður saman við Suðvesturbakka Tjarnarinnar (við Skothúsveg) klukkan 22:30 en þar mun Stefán Pálsson formaður Samtaka hernaðarandstæðinga flytja stutt ávarp. Fundarstjóri verður Eva María Jónsdóttir dagskrárgerðarmaður. Að venju verða flotkerti og friðarmerki seld á staðnum.

Einnig verða kertafleytingar á Akureyri og Egilsstöðum.

Fleytt er kertum í minningu fórnarlamba kjarnorkueldanna í japönsku borgunum Hírósíma og Nagasakí dagana 6. og 9.ágúst 1945. Þetta er tuttugasta og fimmta kertafleytingin á Tjörninni af þessu tilefni. Fyrsta kertafleytingin var í ágúst 1985 þegar 40 ár voru liðin frá kjarnorkuárásunum. Þá sendu japanskir “hibakushar” (en svo eru eftirlifandi fórnarlömb kjarnorkuárásanna nefnd) hingað til lands kerti með beiðni um stuðning við baráttu þeirra gegn kjarnorkuvopnum. Tveir fulltrúar þeirra komu einnig hingað til lands í boði Samtaka herstöðvaandstæðinga.

Um leið og friðarsinnar minnast þeirra sem féllu í kjarnorkuárásunum leggja þeir áherslu á kröfuna: Aldrei aftur Hírósíma! Aldrei aftur Nagasakí! Rödd friðar þarf að heyrast og hljóma um allan heim. Yfirvöld verða að fá skýr skilaboð um að stríð sé ekki valkostur. Loftárásir og heræfingar tryggja ekki frið. Vandamál heimsins verða ekki leyst með ofbeldi og vopnavaldi heldur samvinnu og viðræðum. Krafa okkar er friðsamur og kjarnorkuvopnalaus heimur.

Samstarfshópur friðarhreyfinga:
Félag leikskólakennara.
Friðar og mannréttindahópur BSRB
Friðar og mannréttindanefnd Æskulýðssambands þjóðkirkjunnar
Heimsganga í þágu friðar og tilveru án ofbeldis
Menningar og friðarsamtökin MFÍK
Samtök hernaðarandstæðinga
SGI á Íslandi (Friðarhópur búddista)

Nánari upplýsingar gefa:
Ingibjörg Hararldsdóttir, sími:8495273 netfang: inghar@centrum.is
Steinunn Þóra Árnadóttir, sími: 690 2592 netfang: steiarn@hi.is