Stefán Pálsson

Séra Bjarni Karlsson flutti ávarp í lok friðargöngu Samstarfshóps friðarhreyfinga á Þorláksmessu. Ávarpið birtist hér í heild sinni.

I
Eitt sinn fyrir fáum árum þurfti gamall vinur minn að taka strætisvagn í útjaðri Berlínarborgar. Hann var einn á ferð að kvöldlagi, eldri maður með hatt og í frakka. Vagninn kom og dyrnar opnuðust, og sem hann steig inn í vagninn fann hann um leið að hann var genginn inn í eitthvert annarlegt ástand. Fyrri miðjum vagni stóðu tveir krúnurakaðir drengir sem héldu að þeir væru nasistar og voru að þjarma að þeldökkum manni sem sat lamaður af skelfigu í sæti sínu. Bílstjórinn sat fölur við stýrið og aðrir farþegar höfðu hrúgast aftast í vagninn í mátvana reiði og ótta. Þessi vinur minn hét Jóhann Friðfinnson, góður og gegn Vestmanneyingur og húmoristi. Og sem hann sér og finnur ástandið á þessu blessaða fólki, þá borgar hann fyrst fargjaldið, snýr sér svo að fólkinu, tekur ofan hattinn sinn, brosir og byrjar svo að syngja með sitt gráa hár og sína góðu rödd, sem þjálfuð var í kirkjukór Landakirkju um áratugaskeið: “It’s a long way to Tipparery, it’s a long way to go..”
Fyrr en varði tók einhver farþegi aftast í vagninum undir sönginn, fleiri raddir bættust í hópinn, uns allur vagninn ómaði af söng í rökkri þessa stórborgarúthverfis… “It’s a long way to Tipparery, it’s a long way to go..” Ungu piltarnir, sem voru að reyna að vera nasistar, snérust í hringi langleitir af undrun og höfðu sig fljótt á brott og ástandinu var aflétt. Hvað hafði gerst?

Ungu drengirnir höfðu verið gagnteknir af valdi sínu og eins hafði öllu fólkinu ásamt bílsjóranum liðið. En það þurfti ekki nema einn hugrakkan eldri mann með húmor og velvilja til að fjötrar ofbeldisins féllu af öllum og fáránleiki þessara aðstæðna varð augljós.
Vandi allra sem í vagninum voru var sá að þau trúðu á ofbeldið. Þau trúðu því að ofbeldismennirnir hefðu valdið sín megin. Og þarna stóðu þessir drengir og voru bara á valdafylliríi.

II
Vandi íslensks samfélags og allra þjóðfélaga heims er sá, að við trúum á ofbeldi og við tignum það og erum tilbúin að lúta því.
Hjá okkur gildir sú regla að þau sem geta þvingað hin, ná sínu fram. Þvingunarvald er gjaldmiðill lífsgæða í menningu okkar. Það er vandinn.

“Peningar eru völd” segjum við gjarnan. Þá erum við ekki að tala um völd til þess að græða upp, aðstoða manneskjur og bæta heiminn. Þegar við tyggjum hvert upp eftir öðru þessi orð og segjum “Peningar eru völd” þá erum við með hugann við það vald sem hugsar um sjálft sig og skarar alltaf eld að eigin köku.

Heilbrigð skynsemi segir okkur hinsvegar að þvingunarvald er bara sýndarvald. Þvingunarvald kveikir ekki líf. Þvingunarvald getur ekkert sem máli skiptir.
Hvers vegna þurftu leiðtogar hernaðarþjóðanna að ljúga að öllum heiminum til þess að geta byrjað Íraksstríðið? Vegna þess að valdið sem þeir beita er óraunverulegt eins og vald drengjanna var í strætisvagninum.
Það þarf óraunverulegar ástæður til þess að beita óraunverulegu valdi. Manneskjurnar sem liggja í valnum í Írak eru hins vegar raunverulegar. Líkast til eru þau, sem látist hafa í þessari einu styrjöld, svipaður fjöldi og allir Reykvíkingar! Við hugsum líka til fólksins í Darfurhéraði í Súdan, barnanna sem líða stríðshörmungar í Siera Leone og hinna fáránlegu þjáninga í samskiptum Palíestínumanna og Ísraela, sem aldrei ætla að enda og til allra annara sem líða vegna styrjaldarástands.

Þó eru styrjaldirnar sjálfar ekki annað en sárin á líkamanum. Það er allur heimslíkaminn sem er sjúkur. Veistu af hverju menn eins og Saddam Hussein og Georg Bush verða voldugir? Vegna þess að heimssamfélagið dýrkar þvingunarvald. Við ræktum með okkur hernaðarmenningu. Við dýrkum hraðann, upphefjum einkahagsmuni og trúum grimmdinni, en skortir kjark, lífsgleði og velvilja, til þess að byggja upp friðarmenningu.
Við sitjum lömuð eins og fólkið í strætisvagninum og mænum á ofbeldismennina í stað þess að tala saman, gleðjast saman og byggja upp velvilja í samskiptum okkar.

III
Hér standa börn og þau halda á rauðum ljósum og það eru að koma jól.
Hverjir eru hagsmunir þessara barna sem hér eru með ljósin sín og eiga lífið framundan?
Hvort stendur nær hagsmunum þeirra að lifa í samfélagi sem trúir á hraða, einkahagsmuni og grimmd, eða í samfélagi sem ræktar kjark, lífsgleði og velvilja?
Hvort er betra að eiga framtíð í samfélagi sem trúir á þvingunarvald eða kærleiksvald?
Hvor menningin er gæfulegri fyrir þessi börn sem hér standa, hernaðarmenningin eða friðarmenningin?

Á sama hátt og þvingunarvaldið gegnsýrir öll okkar samskipti, allt frá stjórnmálum veraldarinnar og inn í okkar persónulegustu tengsl við manneskjur, þannig getur kærleiksvaldið einnig litað allt okkar líf, ef við bara viljum og veljum.
Viljum við frið? Veljum við réttlæti?

Ef það er ósk þín að manneskjurnar í kringum þig njóti réttlætis og friðar. Ef þú raunverulega vilt það og velur að efla með þér kjark, lífsgleði og velvilja til náungans. Þá skalt þú og ég – og við öll – taka í hönd þeirra sem næst okkur standa, horfa í augun á þeim og segja “Ég óska þér friðar!”
Nú bið ég börnin að lyfta ljósunum sínum hátt í loft svo að ljós friðarins blasi við okkur öllum. Við hugsum til allra barna borinna og óborinna sem eiga líf sitt og hamingju undir friðarvilja okkar, um leið og við finnum að lágmarki þrjá einstaklinga til að hrista spaðann á og segjum með fullri meiningu: “Ég óska þér friðar!”

Sjötta Alþjóðlega samfélagsþingið (World Social Forum) verður að þessu sinni haldið í þrennu lagi í þrem heimsálfum. Það verður í Bamako í Malí 19. til 23. janúar, í Caracas í Venesúela 24. til 29. janúar og loks í mars í Karachi í Pakistan.

Fyrsta Alþjóðlega samfélagsþingið var haldið í Porto Alegre í Brasilíu í janúar 2001. Sú stefna var strax tekin að halda þessi þing utan hinna ríkari Vesturlanda til að stuðla að því að íbúar þróunarlandanna ættu auðveldara með að sækja þau og sjónarmið þeirra yrðu sýnilegri. Borgin Porto Alegre, sem er stærsta borg í sunnanverðri Brasilíu, höfuðborg fylkisins Rio Grande do Sul, var valin vegna þess að ýmis brasilísk samtök, svo sem samtök landlausra bænda, MST, og verkalýðssambandið CUT, voru meðal frumkvöðla að fyrsta þinginu og þessari borg var stjórnað af Verkamannaflokknum, PT, en borgarstjórnin lagði sitt af mörkum til að gera þetta að veruleika.

Hugmyndin var að þinginu yrði síðan valinn nýr staður hvert ár, en skipulagningin er mjög flókin og viðamikil og óvíða nægilega sterk og skipulögð samtök eða hreyfingar til að takast það verkefni á hendur, enda hafa þetta verið allt upp í og yfir 100 þúsund manna samkomur þar sem skipulagðir fundir og önnur atriði eru jafnvel yfir tvöþúsund. Þó var ákveðið að halda fjórða þingið árið 2004 á Indlandi, í borginni Mumbai (Bombay), og tókst það vel enda öflugar hreyfingar og samtök þar. Og nú höfðu fjölmargir Asíubúar tækifæri til að sækja þingið, sem ekki höfðu haft ráð á að fara til Suður-Ameríku. En í fyrra var aftur brugðið á það ráð að halda þingið í Porto Alegre.

En nú er sem sagt reynt að fara þá leið að halda þingið á þremur stöðum sem þýðir að skipulagningin dreifist á fleiri og verður ekki jafn viðamikil á hverjum stað. Með þessu fyrirkomulagi þótti líka mögulegt að halda alþjóðlegt þing í Afríku en síðan er áætlað að þingið 2007 verði haldið í Kenýa. Afríkumenn er raunar ekki alveg reynslulausir af slíku þinghaldi því að Afrísk samfélagsþing hafa verið haldið þrisvar sinnum, hið fyrsta reyndar í Bamako í janúar 2002, og einnig hafa verið svæðis- og staðbundin þing í Afríku.

www.forumsocialmundial.org.br
www.wsf2006.org
www.forosocialmundial.org.ve
www.fsmmali.org
www.wsf2006karachi.org

Sjá einnig ýmsar upplýsingar hér

eó

Frá MFÍK

Menningar- og friðarsamtökin MFÍK hafa löngum varað við þeirri hættu sem fylgir þátttöku í hernaðarbandalögum og veru erlendrar herstöðvar á Íslandi. Herstöðin er hluti af varnarkerfi Bandaríkjanna og það hefur sannast að hagur og álit smáþjóðar hefur þar lítið vægi. Slíkt kerfi skilgreinir sjálft sína “óvini” og þarfnast ekki samþykkis annarra.

Margir fylltust reiði og óhug vegna frétta um flutning á föngum í leynilegar fangabúðir eða til ríkja þar sem fangar eru pyndaðir á vegum bandarísku leyniþjónustunnar CIA. Það að nota Ísland sem millilendigarstað fyrir flutning á föngum er raunar framhald af þeirri untanríkispólitík sem íslensk stjórnvöld hafa rekið undanfarin 60 ár. Víða um heim hefur verið farið fram á rannsókn á þessu athæfi. Samkvæmt upplýsingum flugmálastjórnar á Keflavíkur-flugvelli hafa 15 flugvélar, sem bandaríska leyniþjónustan hefur á leigu til fangaflutninga, lent hér á landi undanfarin fimm ár. Forsætis- og utanríkisráðherra Íslands voru krafnir sagna á Alþingi en svör þeirra voru óljós og ófullnægjandi.

Menningar- og friðarsamtökin MFÍK eru á móti pyndingum hvar sem er í heiminum. Það er ekki einvörðungu að fangar skulir fluttir um íslenska lofthelgi sem vekur ugg.

Við krefjumst þess að íslensk stjórnvöld endurskoði samstarf við þjóðir sem stunda pyndingar og ómannlega meðferð á fólki. Við viljum ekki að Ísland sé bendlað við slíkt.

Sameinumst gegn hernaðarhyggju –
Vinnum saman að friði.

Menningar- og friðarsamtökin MFÍK

www.mfik.is

Friðarganga á Þorláksmessu fór fram í miðborg Reykjavíkur í 26. sinn síðdegis í gær. Veðrið var eins og best verður á kosið og bar göngufólki saman um að athöfnin hefði tekist með ágætum. Fjölmiðlar giska á að á bilinu 3-4.000 manns hafi tekið þátt í göngunni og mun sú áætlun vera nærri lagi.

Á Akureyri var sömuleiðis friðarganga og er það í fimmta sinn sem til hennar er efnt þar í bæ. Ísfirðingar hafa sömuleiðis skipulagt blysför á Þorláksmessu í 7-8 ár.

Í ár gerðist sá gleðilegi atburður að fjórða sveitarfélagið bættist í hópinn, en á Akranesi stóðu meðlimir í Endurhæfingarsmiðjunni Glóð fyrir göngu frá Ráðhúsinu á Akratorg þar sem séra Eðvarð Ingólfsson ávarpaði göngufólk stuttlega, kirkjukór Akraness flutti fáein lög og sömuleiðis meðlimir í skólahljómsveit Akraness.

Að sögn héraðsfréttablaðsins Skessuhorns kviknaði hugmyndin að göngunni á fyrirlestri félaga í Friðardúfunum, alþjóðlegrar friðarhreyfingar kvenna á fundi hjá smiðjunni. Var samdóma álit þeirra sem þátt tóku í umræðum á eftir að friðargangan væri þarft innleg í jólaundirbúning Akurnesinga. Þar sem mikil áhersla er lögð á frumkvæði, virkni, innri frið og sátt við lífið í endurhæfingarsmiðjunni fælist rökrétt framhald í því að skipuleggja göngu á Akranesi, enda friður í hjarta hvers manns forsenda friðar í víðara samhengi.

Með framtaki þessu vonast aðstandendur til að vekja fólk til vitundar um það að mikilvæg skref í friðarátt eru stigin í brjóstum þeirra manna og kvenna sem taka afstöðu gegn hverskyns ofbeldi og óréttlæti og sýna það í verki. Friðarganga á Þorláksmessu er kjörinn vettvangur til þess, um leið og það er ákaflega viðeigandi að sýna þennan friðarvilja í verki í tengslum við þá friðaráhtíð sem jólin eru.

Óskandi er að friðarganga þessi festi sig í sessi á Skipaskaga og verði fastur liður í jólaundirbúningnum þar á bæ. Jafnframt væri án fagnaðarefni ef fleiri staðir fylgdu í kjölfarið.

Safnast verður saman við Ísafjarðarkirkju kl. 17:45 og gengið niður á Silfurtorg þar sem haldin verður athöfn með tónlist og ávarpi.

Hin árvissa friðarganga Samstarfshóps friðarhreyfinga leggur af stað frá Hlemmi stundvíslega kl. 18. Hamrahlíðarkórinn og kór Menntaskólans við Hamrahlíð syngja í göngunni og í lok fundar á Ingólfstogi undir stjórn Þorgerðar Ingólfsdóttur. Sr. Bjarni Karlsson flytur stutt ávarp. Kyndlar seldir við upphaf göngunnar.

Reykjavík: Lagt af stað frá Hlemmi stundvíslega kl. 18. Hamrahlíðarkórinn og kór Menntaskólans við Hamrahlíð syngja í göngunni og í lok fundar á Ingólfstogi undir stjórn Þorgerðar Ingólfsdóttur. Sr. Bjarni Karlsson flytur stutt ávarp. Kyndlar seldir við upphaf göngunnar.

Ísafjörður: Safnast verður saman við Ísafjarðarkirkju kl. 17:45 og gengið niður á Silfurtorg þar sem haldin verður verður stutt dagskrá, sem samanstendur af tónlist, ljóðalestri og friðarhugleiðingum. Ræðumaður dagsins verður Hörður Högnason hjúkrunarforstjóri og formaður Rauðakrossdeildar Ísafjarðar. Friðarkerti verða til sölu við kirkjuna og í göngunni.

Akureyri: Friðargangan á Akureyri leggur af stað Menntaskólanum klukkan 20. Göngunni lýkur með fundi þar sem Margrét Heinreksdóttir lögfræðingur flytur ávarp og kór Akureyrarkirkju syngur.

Menningar- og friðarsamtökin MFÍK hafa sent frá sér eftirfarandi áskorun sem okkur finnst ástæða til að birta hér á Friðarvefnum:

Menningar- og friðarsamtökin MFÍK skora á foreldra og forráðamenn, ömmur, afa, frænkur og frændur og aðra þá sem kaupa gjafir handa börnum og ungmennum, að vera meðvituð um að það er á ábyrgð fullorðinna hvernig heimur snýr að börnum. Börn eiga að fá að vera börn.

Við vörum við tísku, sem rutt hefur sér til rúms hér á landi, að klæða litlar stúlkur í magaboli, G-streng og annað slíkt.

Við fögnum framtaki SAFT (Samfélag, fjölskylda og tækni) sem nýlega gáfu út bækling með leiðbeiningum um val á tölvuleikjum. Við bendum á að sömu vandvirkni er einnig þörf við val á öðrum leikföngum. Forðumst að kaupa leikföng sem gera stríð og ofbeldi aðlaðandi.
Hann fékk… en hún fékk…
Hvaða hlutverk ætlum við uppvaxandi kynslóð?

Tökum uppeldishlutverkið alvarlega.

Stöndum vörð um bernskuna.

Nokkur ráð til þeirra sem vilja stuðla að friðvænu uppeldi:

1.
Gefið barni ykkar ekki stríðsleikföng.

2.
Gerið ykkur grein fyrir að börnin alast upp í umhverfi þar sem þau eru útsett fyrir þær hugmyndir að vopn séu sama og vald og þess vegna séu vopn ákjósanleg. Ef barnið gerir sér vopn úr legókubbum eða ristuðu brauði segið þeim að byssur séu drápsvopn og þið viljið ekki að neinn sé drepinn.
Það eru nægileg rök í málinu fyrir börn.

3.
Byrjið snemma að gera barninu grein fyrir því að auglýsingar í sjónvarpi og annars staðar séu beggja blands og þær séu gerðar til þess að fá fólk til að kaupa hluti.

4.
Skýrið vinum ykkar og ættingjum barnsins frá því að þið viljið ekki að barnið fái stríðsleikfang í jóla- eða afmælisgjafir.

5.
Ef barnið þráir stríðsleikfang hugleiðið kostina við að gefa því hlutinn, en gerið því grein fyrir andúð ykkar á að drepa og meiða.

6.
Þegar barnið er í stríðsleik, má hjálpa því til að meta leikinn: hvers vegna fá sumir alltaf sínu framgegnt með því að slást? Er nokkur önnur leið til að leysa málið?

www.mfik.is

Ranghermt var í frétt hér á Friðarvefnum að Þorláksgangan á Akureyri hæfist kl. 22. Hið rétta er að hún hefst kl. 20.

Þetta er fimmta Þorláksgangan í röð á Akureyri. Sú fyrsta var farin 2002 í aðdraganda Íraksstríðsins. Síðan hafa aðstæður ekki breyst eða batnað. Stríð þetta stendur enn og síst dregur úr mannfalli. Ísland er enn í stríðsliðinu.

Kjörorð okkar eru hin sömu:
– Frið í Írak!
– Burt með árásar- og hernámsöflin!
– Enga aðild Íslands að stríði og hernámi!

Gengið er frá Menntaskólanum.

Ávarp flytur Margrét Heinreksdóttir, lögfæðingur.

Kór Akureyrarkirkju syngur.

Friðargangan á Akureyri leggur af stað Menntaskólanum klukkan 20. Göngunni lýkur með fundi þar sem Margrét Heinreksdóttir lögfræðingur flytur ávarp og kór Akureyrarkirkju syngur.